ऊस, इथेनॉल उत्पादनात सुधारणा आवश्यक

ऊस, इथेनॉल उत्पादनात सुधारणा आवश्यक
ऊस, इथेनॉल उत्पादनात सुधारणा आवश्यक

ब्राझील येथील साखर उद्योगाकडून इथेनॉलनिर्मिती वाढत असल्यामुळे संभाव्य जागतिक कर्बवायू उत्सर्जनामध्ये ५.६ टक्क्याने घट होऊ शकते, असे मत इल्लिनॉईज विद्यापीठातील संशोधकांच्या अहवालामध्ये नमूद करण्यात आले आहे. परिणामी उसाच्या माध्यमातून जैवइंधनाची निर्मिती ही पर्यावरणपूरक ठरत असून, अन्य शेती हा मानव उपयोगी उर्वरित खाद्यपिकांसाठी वापरणे शक्य होईल. हा अहवाल ‘जर्नल नेचर क्लायमेट चेंज’मध्ये प्रकाशित करण्यात आला आहे.

ब्राझीलमध्ये उसाचे क्षेत्र मोठ्या प्रमाणात असून, त्यातून उपलब्ध होणाऱ्या साखरेइतकेच इथेनॉलही महत्त्वाचे आहे. पर्यावरणाच्या दृष्टीने संवेदनशील असलेल्या ब्राझीलमध्ये अन्य पिकांच्या वाढीसाठी इथेनॉलनिर्मिती उपयुक्त ठरू शकते. सामान्य जमिनींचे ऊस शेतीमध्ये रूपांतर होण्यासाठी पर्यावरणाला कर्बवायू उत्सर्जनातून किंमत मोजावी लागते. या किमतीचे विश्लेषण इल्लिनॉईज विद्यापीठातील संशोधकांनी केले आहे. विविध प्रकारच्या माती, तापमान, पर्जन्यमान आणि अन्य विविध निकषांवर ऊस पिकाच्या वाढीचे गणित ठरत असते. यातील प्रत्येक घटकाचा अत्यंत काळजीपूर्वक विश्लेषण करण्याचा प्रयत्न केला असल्याचे इल्लिनॉईज विद्यापीठातील संशोधक व प्रा. स्टिफन पी. लॉंग यांनी सांगितले. हा अभ्यास त्यांनी ब्राझील येथील युनिव्हर्सिटी ऑफ साओ पावलो येथील संशोधकांच्या सहकार्याने केला.

  • जगभरामध्ये बहुतांश मॉडेलमध्ये पिकांच्या भविष्यात उत्पादनावर भर दिलेला असतो. त्यामध्ये संख्याशास्त्रीय माहितीचा वापर करून पाणी, कार्बन डायऑक्साईड आणि तापमानाचे उसासारख्या पिकावर होणारे परिणाम पाहण्यात येतात. मात्र, या संशोधकांनी यांत्रिक मॉडेलच्या साह्याने पिकातील प्रत्येक तासाच्या माहितीसह त्या काळातील विविध घटकांचा आढावा घेतला.
  • ब्राझील सरकारने पर्यावरणदृष्ट्या संवेदनशील असलेल्या व शेती, उद्योग आणि अन्य विकासाठी वापरणे शक्य नसलेल्या जमिनीचे सर्वेक्षण केले आहे. त्यामुळे कायदेशीररीत्या ऊस शेतीखाली आणणे शक्य अशलेल्या जमिनीमध्ये संभाव्य ऊस उत्पादनाचे नियोजन करण्यात येत आहे.
  • वास्तविक पाहता ब्राझीलमध्ये आधीच ऊस ते इथेनॉल हा उद्योग मोठ्या प्रमाणात विस्तारला व स्थिरावला आहे. बहुतांश ऊस उत्पादन हे इथेनॉलनिर्मितीसाठी वापरले जाते. या प्रक्रियेमध्ये बगॅस जाळूनच आवश्यक ती ऊर्जा मिळवली जाते. उर्वरित उष्णता ऊर्जेचे रूपांतर हे विद्युत ऊर्जेमध्ये केले जाते. याऐवजी बगॅस ते इथनॉल हे रूपांतर आर्थिकदृष्ट्या परवडणारे असल्याचे संशोधिका अॅमॅन्डा डी सोझा यांनी सांगितले.
  • अभ्यासातील महत्त्वाचे मुद्दे ः

  • मक्यापासून इथेनॉलनिर्मितीच्या तुलनेमध्ये उसापासून इथेनॉल हे स्वस्त असून, त्याते केवळ १४ टक्के कार्बन डायऑक्साईड तयार होतो. ब्राझीलमध्ये बहुतांश कार या द्वि इंधन पद्धतीच्या असून,त्यात इथेनॉल, गॅसोलीन किंवा त्यांच्या मिश्रणाचा वापर होतो. २०१२ पासून ब्राझील सर्व गॅस स्टेशनवर गॅसोलीनच्या तुलनेमध्ये इथेनॉल विक्रीचे प्रमाण अधिक आहे.
  • येत्या काही वर्षांमध्ये या उद्योगामध्ये विस्तार होण्याची शक्यता गृहित धरल्यास भविष्यात ऊस उत्पादनामध्ये ३७५ लाख हेक्टरपासून वाढ होऊन ११६० लाख हेक्टरपर्यंत वाढ होण्याची शक्यता आहे.
  • अशीच स्थिती अमेरिकेमध्ये मका आणि सोयाबीन पिकांमध्ये दिसून येईल. अमेरिकेमध्ये ९०० लाख हेक्टर क्षेत्रा या पिकाखाली असेल.
  • डिसेंबर २०१५ च्या पॅरीस हवामान करारानुसार १९६ देशांनी जागतिक तापमानामध्ये २ अंश सेल्सिअसपर्यंत मर्यादित ठेवण्यास मान्यता दिली आहे. त्यामुळे कर्बवायूंच्या उत्सर्जनामध्ये घट करण्यासाठी जैवइंधन निर्मितीसह विविध प्रक्रियांमध्ये सातत्याने सुधारणा होण्याची आवश्यकता आहे.
  • Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com