‘रेडी बट्टी आटा’

औरंगाबाद जिल्ह्यातील पळसगाव (ता. खुलताबाद) येथील प्रदीप भोसले व युवराज भवर या दोन तरुणांनी ‘रेडी बट्टी आटा’ (दालबाटी) या नावीन्यपूर्ण उत्पादनाची निर्मिती केली आहे. प्रक्रियेद्वारे मूल्यवर्धन, नवी संकल्पना बाजारात आणून मार्केट मिळवण्याचे प्रयत्न, कसब व व्यावसायिकता या त्यांच्या बाबी वाखाणण्याजोग्याच आहेत. टप्पा १ - अौरंगाबाद जिल्ह्यातील खुलताबाद तालुक्यातील पळसगाव येथे प्रदीप भोसले या युवकाची घरची साडेपाच एकर शेती आहे. बीए पदवीधर प्रदीप पूर्वी संगणकीय प्रशिक्षण संस्था चालवायचे. मात्र त्यात मोठी स्पर्धा सुरू झाली. अधिक उत्पन्न देणाऱ्या अन्य व्यवसायाकडे वळावे असे त्यांना वाटू लागले. टप्पा २- प्रदीप यांनी वडिलांचा सल्ला घेतला. चर्चा झाली. चपातीचे रेडी पीठ तयार करायचे मनात होते. मात्र त्याला स्पर्धाही होती. वेगळे उत्पादन निवडावे व त्यासाठी मार्केट मिळवावे असे ठरवले.दालबाटी पदार्थ म्हटले की आपल्याला राजस्थानची आठवण येते. परंतु महाराष्ट्रातील विविध भागांत हा पदार्थ चांगलाच लोकप्रिय झाला आहे. काही भागांत मोठ्या कार्यक्रमातही दालबाटीचा मेन्यू ठेवला जातो. त्यातूनच दालबाटी पदार्थासाठी रेडी बट्टी आटा अर्थात रेडी पीठ हे नव्या संकल्पनेचे वैशिष्ट्यपूर्ण उत्पादन तयार करायचे ठरवले. टप्पा ३- अडचण होती ती भांडवल व अपुऱ्या मनुष्यबळाची. मग गावातीलच सहकारी युवराज भवर यांच्यासोबत उद्योग उभारायचे ठरवले. टप्पा ४- मार्केट सर्वेक्षण अत्यंत महत्त्वाचे ठरले. सुमारे दोन ते तीन वर्षे विविध ठिकाणी फिरून बाजारपेठेचा अभ्यास केला. ग्राहकांची मानसिकता व गरज, आपल्या पदार्थाला किती मार्केट मिळू शकेल, पदार्थाची रेसीपी, भांडवल या बाबी तपासल्या. टप्पा ५- त्यानंतर स्थापन झाला प्रक्रिया उद्योग उद्योगातील ठळक बाबी असा आहे रेडी बट्टी आटा

उद्योग व यंत्रांची उभारणी

अशी होते प्रक्रिया प्रथम मका भरडून घेतला जातो. भरडलेला मका, गहू, सोयाबीन, बडीशोप, ओवा आदी घटक नंतर एकत्र दळून बारीक पीठ तयार केले जाते. त्यात हळद व खाण्याचा सोडा मिसळला जातो. त्यानंतर प्लॅस्टिक पिशव्यांमध्ये भरून त्या बंद केल्या जातात. या पिशव्या तयार करण्यासाठी त्याचे साधन गुजरातमधून मागवण्यात येते. अौरंगाबाद येथे प्रिटिंग करून पिशव्या बनवल्या जातात. मार्केटिंगचे प्रयत्न

परवाने व लेबलिंग

संपर्क - प्रदीप भोसले - ९७६४०४७००४ - युवराज भवर - ९९६००३२७६९ (लेखक नांदेड येथे जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकारी आहेत.)