लिंबूवर्गीय फळपीक सल्ला

जानेवारी महिन्याकरीता संत्रा, मोसंबी आणि लिंबू फळबागेत करावयाची कामे आणि नियोजन यांची माहिती घेऊ.

सिंचन व्यवस्थापन ः

कीड व्यवस्थापन ः सिट्रस सिला ः बागेमध्ये पाणी देऊन ताण मोडला जातो. त्यानंतर नवीन पालवी किंवा नवतीची सुरवात होते. याच वेळी सिट्रस सिला व त्याची पिले पानांतून रस शोषण करतात. नवतीच्या पानांची गळ होऊन फांद्या सुकतात. फळधारणेवर अनिष्ट परिणाम होतो. या किडीद्वारे ‘ग्रिनिंग’ आणि ‘शेंडेमर’ या रोगांचाही प्रसार होतो. वेळीच नियंत्रण न केल्यास झाडावरील फुले आणि फळे गळून पडतात. झाडावर जास्त फळे येत नाहीत. नंतर बहार येत नाही. या किडीच्या प्रादुर्भावामुळे १०० टक्के नुकसान होते. नियंत्रण : फवारणी प्रति लिटर पाणी क्विनॉलफाॅस १ मि.लि. किंवा नोव्हॅल्युराॅन ०.५५ मि.लि. किंवा डायमेथोएट २ मि.लि. किंवा ॲसिफेट १ ग्रॅम किंवा इमिडाक्लोप्रिड ०.५० मि.लि. टीप ः आवश्‍यकतेनुसार दुसरी फवारणी दहा दिवसांनी कीटकनाशक बदलून करावी. खोडकिडा किंवा इंदरबेला किंवा साल खाणारी अळी नियंत्रण : अळीच्या छिद्रावरून जाळे काढावे. इंजेक्शनच्या मदतीने डायक्लोरव्हास (७६ ई. सी.) ५ मि.लि. प्रति लिटर पाण्यात बनवून छिद्रात टाकावे. कापसाचा बोळा या द्रावणात बुडवून छिद्र बंद करावे. ओली माती, रॉकेल किंवा पेट्रोल वापरू नये. अंबिया बहार व्यवस्थापन ः

मृग बहार व्यवस्थापन ः

कोळी नियंत्रणासाठी (फवारणी प्रति लिटर पाणी) डायकोफाॅल १.५ मि.लि. किंवा इथिआॅन २ मि.लि. किंवा द्राव्य गंधक ३ ग्रॅम आवश्यकता भासल्यास दुसरी फवारणी १५ दिवसांच्या अंतराने घ्यावी. रोपवाटिका व्यवस्थापन रोपवाटिकेमध्ये खुंटावर केलेल्या बडिंगचे निरीक्षण करावे. खुंटावरील बडिंग जमलेले नसल्यास पुन्हा बडिंग करावे. ज्या खुंटावरील बडिंग फुटले आहे, त्यावर इथिआॅन २ मि.लि. प्रति लिटर पाणी या प्रमाणे फवारणी करावी. डिंक्या व्यवस्थापन संत्रा झाडाच्या बुंध्यामधून डिंक्याचा स्राव सुरू असल्यास असा डिंक तीक्ष्ण चाकूने खरडून घ्यावा. ती जागा पोटॅशिअम परमॅगनेट १० ग्रॅम प्रति लिटर पाणी या द्रावणाने धुवून घ्यावी. त्या ठिकाणी मेटालॅक्झील एम. अधिक मॅन्कोझेब (संयुक्त बुरशीनाशक) किंवा फोसेटिल आम्ल यांची पेस्ट (प्रमाण १०० ग्रॅम प्रति लिटर) लावावी. संपर्क ः डाॅ. एम. एस. लदानिया, ०७१२-२५००३२५ दिनकरनाथ गर्ग, ९८२२३६९०३० (केंद्रीय लिंबूवर्गीय फळ संशोधन संस्था, नागपूर)