पशुपालन सल्ला : जखमांवर उपाययोजना

जखमामुळे जनावरांच्या आरोग्यावर परिणाम होतो. हे लक्षात घेऊन उपाययोजना कराव्यात.
जखमामुळे जनावरांच्या आरोग्यावर परिणाम होतो. हे लक्षात घेऊन उपाययोजना कराव्यात.

जनावरांस भांडणामुळे, कुरणावर चरत असताना काही कारणास्तव जखमा होतात, अशा जखमांमुळे जनावर अस्वस्थ, अशक्त होते; तसेच रक्तस्राव त्यांतून होत असतो. या जखमामुळे जनावरांच्या आरोग्यावर परिणाम होतो. हे लक्षात घेऊन उपाययोजना कराव्यात.

मुका मार : या प्रकारामध्ये जनावरांच्या कातडीला कुठेही खंड पडत नाही, मात्र कातडी खालील आवरणांना इजा पोचते बंद जखम : या प्रकारात कातडीखालील रक्तवाहिन्या फुटून रक्त साठते त्यामुळे त्या भागाला लालसर काळा रंग येतो. पेशीपासून काही वेळेस निरुपद्रवी गाठ तयार होते, म्हणजे शरीराच्या कुठल्याही पोकळीमध्ये रक्त जमा होते. साधारणपणे बाह्य आवरणामधून जाणाऱ्या रक्तवाहिनीस इजा पोचल्यास ही स्थिती उदभवते. कापलेली जखम : ही जखम साधारणपणे धारेदार शस्त्र जसे चाकू, फुटलेल्या काचा इत्यादींमुळे होते. यांत पेशींना कमीत-कमी इजा पोचते. जखमेतून रक्तस्त्राव जास्त प्रमाणात होतो. वेदना असह्य होतात. अशा जखमांमध्ये जंतूंचा संसर्ग होऊ न दिल्यास या जखमा लगेच भरून येतात. फाटलेली जखम : या प्रकारच्या जखमेमध्ये कातडी किंवा आतील आवरणे फाटतात. त्यामुळे अशा जखमांचे काठ एकसारखे नसतात. अनेक वेळा कातडी खूप जास्त फाटते तसेच इतर आवरणापासून वेगळी झालेली दिसते. खरचटणे : जनावरांचा कातडीचा वरचा थर घासल्यामुळे निघून जातो. अशा जखमा वेदनादायक असतात. रक्तस्त्राव कमी प्रमाणात होतो, परंतु जखम भरण्यासाठी जास्त कालावधी लागतो. जंतूंचा संसर्ग झालेली जखम : या जखमांमध्ये जंतू संसर्ग होऊन पेशी समूह नष्ट होतो. साधारणपणे यामध्ये दूषित जखमेचे रूपांतर संसर्गबाधित जखमेमध्ये होणाऱ्या फार तर ६ ते ८ तासांचा कालावधी लागतो. त्यामुळे विशेष काळजी घेणे गरजेचे असते. जखमेमुळे भाग वेगळा होणे : या प्रकारच्या पेशी समूहात झालेली जखम भागापासून वेगळ्या होतात. उदा. जनावरांचे खुर, शिंगे निघून जातात तर शेळ्यांमध्ये कुंपणाच्या तारेमुळे कासेला होणाऱ्या जखमा अती उष्णतेमुळे होणाऱ्या जखमा : तीव्र सूर्यप्रकाशामध्ये किंवा किरणोत्सारी उपकरणांच्या संपर्कात जनावरे जास्त काळ राहिल्यास ह्या प्रकारच्या जखमा होतात. सर्पदंशामुळे होणाऱ्या जखमा : या जखमा सरपटणाऱ्या प्राण्यांच्या विषामुळे होतात. प्रामुख्याने शरीराच्या खालच्या भागांवर, तोंडांवर व पायांवर आढळून येतात. भाजल्यामुळे होणाऱ्या जखमा : अति उष्णतेमुळे शरीराचे बाह्य आवरण भाजते. तसेच गरम पाण्याचा वापर करताना काही वेळा जखमा होतात.

टीप : कोणत्याही प्रकारची जखम असेल तर तातडीने पशुवैद्यका मार्फत उपचार करून घ्यावेत.

संपर्क : अजय गवळी, ८००७४४१७०२ (के. के. वाघ कृषी जैवतंत्रद्यान महाविद्यालय, नाशिक)

Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

Related Stories

No stories found.
Agrowon
agrowon.esakal.com