फळपीक सल्ला

दोन वर्षांखालील झाडांचे उन्हापासून संरक्षणासाठी त्यांच्यावर सावली करावी.झाडाच्या आळ्यात वाळलेले गवत, पालापाचोळा, उसाचे पाचट किंवा पॉलिथिनचे आच्छादन टाकावे.

आंबा :

केळी :

टरबूज :

माेसंबी

टंचाईसदृश परिस्थितीत फळझाडांचे व्यवस्थापन बाग स्वच्छ ठेवावी : हलकीशी मशागत करावी. म्हणजे तणांमार्फत पाण्याचे होणारे बाष्पीभवन टाळता येते. तणांची पाण्यासाठी होणारी पिकाबरोबर स्पर्धा टळून पिकाला पाण्याची उपलब्धता वाढेल.   बाष्परोधकांचा वापर : वाढत्या तापमानानूसार पिकाची पाण्याची गरज वाढते. पिकाने शोषलेल्या पाण्यापैकी केवळ ५ टक्क्यांपर्यंत पाण्याचा शारीरिक कार्यांसाठी वापर केला जातो. बाकीचे पाणी बाष्पीभवनाच्या रूपाने पुन्हा वातावरणात सोडले जाते. त्यामुळे बाष्पीभवनाचा वेग कमी करण्यासाठी केओलीन या बाष्परोधकाची ८ टक्के (८० ग्रॅम प्रतिलिटर पाणी) या प्रमाणात १५ दिवसांच्या अंतराने फवारणी करावी.     अन्नघटकांची फवारणी : पाणीटंचाईचा पिकाला सामना करता यावा यासाठी पोटॅशयुक्त विद्राव्य खतांची फवारणी करावी. त्यासाठी पोटॅशियम नायट्रेट १ ते १.५ टक्के (१० ते १५ ग्रॅम प्रतिलिटर पाणी) या प्रमाणात फवारणी करावी.       आच्छादनांचा वापर : जमिनीतून होणाऱ्या बाष्पीभवनामुळे सुमारे ७० टक्के पाणी वातावरणात निघून जाते. त्यासाठी शेतातील काडीकचरा, गवत, तुरकाड्या, भुसा इत्यादींचा ७ ते ८ सें.मी. जाडीचा थर आच्छादनासाठी वापरावा. त्यामुळे बाष्पीभवनाचा वेग मंदावतो. मटका सिंचन : झाडाच्या आळ्यात ४ ते ५ मडके ठेवून मडक्याच्या तळाशी लहान छिद्र पाडून त्यात कापडाची वात बसवून झाडाच्या मुळांना पाणी देण्यात येते. मडक्यातील पाणी झिरपत राहून झाडांच्या तंतुमय मुळांना उपलब्ध होते. ठिबक सिंचनाचा वापर : झाडांना माेजून पाणी दिल्यामुळे झाडांना पाणी कमी लागते. मातीचा थर : झाडांच्या खोडाभोवती मातीचा थर दिल्यास बाष्पीभवनामुळे होणारे नुकसान टाळता येते. मातीचा थर आच्छादनाप्रमाणे कार्य करते. झाडाच्या खोडास बोर्डो पेस्ट लावणे : झाडाच्या खोडास बोर्डोपेस्ट (१ टक्का) लावल्यामुळे सूर्यकिरणे परावर्तित होतात. तसेच बुरशीजन्य रोगासही प्रतिबंध होतो. पाणी व्यवस्थापन : शक्यतो बागांना सायंकाळच्या वेळेस पाणी द्यावे.

संपर्क : डी. डी. पटाईत, ७५८८०८२०४० (कृषी तंत्रज्ञान माहिती केंद्र, वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी.)