राणी मधमाशी निर्मितीसाठी रॉयल जेली ठरते महत्त्वाची

मधमाश्यांच्या अळीअवस्थेमध्ये रॉयल जेलीचा आहार मोठ्या प्रमाणात दिल्यास राणी माशी तयार होते. हे सर्वांना ज्ञात आहे. मात्र, रॉयल जेली राणीमाशी ज्या कप्प्यात वाढते, तिच्या खालील भागांच्या निर्मितीसह राणीमाशीच्या सुरक्षेसाठीही महत्त्वाची ठरत असल्याचे दिसून आले आहे. या रॉयल जेलीचा चिकटपणा (सामूमुळे) राणी मधमाशीला खाली पडण्यापासून वाचवतो. हे संशोधन ‘करंट बायोलॉजी’ या संशोधनपत्रिकेमध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे.
राणी मधमाशी निर्मितीसाठी रॉयल जेली ठरते महत्त्वाची
राणी मधमाशी निर्मितीसाठी रॉयल जेली ठरते महत्त्वाची

मधमाश्यांच्या अळीअवस्थेमध्ये रॉयल जेलीचा आहार मोठ्या प्रमाणात दिल्यास राणी माशी तयार होते. हे सर्वांना ज्ञात आहे. मात्र, रॉयल जेली राणीमाशी ज्या कप्प्यात वाढते, तिच्या खालील भागांच्या निर्मितीसह राणीमाशीच्या सुरक्षेसाठीही महत्त्वाची ठरत असल्याचे दिसून आले आहे. या रॉयल जेलीचा चिकटपणा (सामूमुळे) राणी मधमाशीला खाली पडण्यापासून वाचवतो. हे संशोधन ‘करंट बायोलॉजी’ या संशोधनपत्रिकेमध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे.

कामकरी मधमाश्याद्वारे आहारामध्ये रॉयल जेलीचा केलेला भरपूर वापर हा अळीपासून राणी माशीच्या निर्मितीसाठी उपयुक्त ठरतो. याविषयी माहिती देताना मार्टिन ल्यूथर विद्यापीठातील मूलद्रव्यीय पर्यावरणतज्ज्ञ अंजा बटस्टेड्ट यांनी सांगितले, की रॉयल जेली ही मुरंबा आणि मध यांचे योग्य मिश्रण असून, चिकट जेली प्रमाणे असते. राणीमाशीच्या कप्प्यामध्ये ती वरील बाजूला चिटकून राहते. या राणीमाशीचा आकार मोठा होत असल्याने सामान्य कप्प्यामध्ये ती बसू शकत नाही. अशा वेळी पोळ्याच्या खालील भागामध्ये कप्प्यांची आखणी केलेली असते. अन्य मधमाश्या अळ्यांसाठी मर्यादित प्रमाणात फूड जेली दिली जाते. त्याच वेळी राणीमाशीच्या कप्प्यामध्ये तिचे प्रमाण वाढवले जाते. हे वाढलेले प्रमाण तिच्या खाद्यासाठी आणि कप्प्यामध्ये चिकटून राहण्यासाठी उपयुक्त ठरते. बटस्टेड्ट आणि त्यांच्या गटाने केलेल्या अभ्यासात, रॉयल जेलीच्या चिकटपणावर अधिक प्रयोग केले. वास्तविक ही पाण्याप्रमाणे पातळ असून, केवळ काही प्रथिनांमुळे तिच्यात घट्टपणा येतो. सामान्यतः त्याचा पीएच ४ असतो. पीएच ४ ते ५ च्यादरम्यान असताना त्यात लक्षणीय बदल होतात. उदासीन पीएचमध्ये ही जेली प्रवाहित होईल, इतकी पातळ होते. कामकरी माशीच्या ग्रंथीमध्ये रॉयल जेली तयार होते. त्या वेळी ती त्यातून सहजतेने बाहेर येण्यासाठी पातळ असण्याची आवश्‍यकता असते. त्यामुळे एका ग्रंथीमध्ये उदासीन पीएचमध्ये प्रथिनांची निर्मिती होते, तर दुसऱ्या ग्रंथीमध्ये पीएच कमी करणारी मेदाम्ले तयार होतात. या दोन्ही घटकांच्या एकत्रीकरणातून रॉयल जेली तयार होते. अन्य प्रजातीमध्येही काही प्रथिनांच्या निर्मितीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी अशाच प्रकारचे पीएच यंत्रणा वापरली जाते. केवळ रॉयल जेलीच्या अधिक आहारामुळे साध्या मधमाशीच्या अळीचे रूपांतर राणी मधमाशीमध्ये होतो. त्यामुळे रॉयल जेलीमधील अन्य प्रथिने आणि त्यांचे नेमके प्रमाण, त्याचे मधमाशीच्या आयुष्यातील स्थान यांचा अभ्यास करण्यात येणार असल्याचे बटस्टेड्ट यांनी सांगितले.  

Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

Related Stories

No stories found.
Agrowon
agrowon.esakal.com