खाद्ययोग्य कीटकांवर अधिक संशोधनाची आवश्यकता

कीटक हे प्रथिनांचा उत्तम स्रोत असून, त्यांचा मानवी आणि पशु आहारामध्ये गेल्या अनेक शतकांपासून वापर होत आला आहे; मात्र जागतिक पातळीवरील काही देशांमध्ये हा आहार आवडीने घेतला जात असला, तरी अनेक देशांमध्ये त्याला आहार मानले जात नाही. भविष्यामध्ये अन्न सुरक्षेच्या दृष्टीने कीटकयुक्त आहारावर अधिक प्रमाणात संशोधनाची आवश्यकता आहे.

आहारामध्ये कीटक ही संकल्पनाच अनेक देशांमध्ये शिसारी आणणारी मानली जाते; मात्र कीटकांच्या शरीरामध्ये असलेल्या उच्च दर्जाच्या प्राणीज प्रथिनांमुळे जागतिक पातळीवर वाढणाऱ्या लोकसंख्येच्या पोषणासाठी आहारामध्ये कीटकांचे स्थान मोलाचे असणार आहे. अन्य पशुपालनाच्या तुलनेमध्ये अत्यंत कमी कार्बन फूटप्रिंट असल्याने त्यांच्या वाढीचे पर्यावरणावरील परिणामही अल्प असतील; मात्र सांस्कृतिक, सामाजिक आणि आर्थिक अडथळ्यांचा विचार होण्याची गरज असल्याचे मत न्युट्रिशन बुलेटीन या संशोधनपत्रिकेमध्ये प्रकाशित झालेल्या अहवालात मांडण्यात आले आहे.

नॉटिंगहॅम विद्यापीठ आणि रोथामस्टेड संशोधन संस्थेतील संशोधक दार्जा डॉबरमॅन यांनी सांगितले, की पोषकतेच्या दृष्टीने अत्यंत मोलाची असलेल्या कीटकांविषयी अधिक अभ्यास होण्याची गरज आहे. त्यातून उपलब्ध होणारी नेमकी प्रथिने आणि कार्बन फूटप्रिंट यांची विचार होण्याची आवश्यकता आहे. त्याचप्रमाणे कीटकांचे उत्पादन वाढण्यासंदर्भात फारसा विचार कोणी केलेला नाही. त्यासंबंधीही फारशी माहिती उपलब्ध नाही. या साऱ्या घटकांचा साकल्याने विचार होण्याची आवश्यकता आहे. अन्यथा ती पोल्ट्री किंवा सोयाबीन पदार्थांची महागडी आवृत्ती ठरण्याचाही धोका आहे. कीटकयुक्त आहाराची सद्यःस्थिती ः

खाद्ययोग्य कीटक ः खाद्ययोग्य कीटकांमध्ये भुंगेरे (Coleoptera, ३१%), फुलपाखरे (Lepidoptera, १८%), मधमाश्या, वास्प आणि मुंग्या (Hymenoptera, १४%), तुडतुडे, टोळ किंवा क्रिकेट (Orthoptera, १३%), किकाडा, खवले कीटक (Hemiptera, १०%), वाळवी (Isoptera, ३%), ड्रॅगनफ्लाय (Odonata, ३%), आणि विविध माश्या (Diptera, २%) यांचा समावेश होतो.