हानीकारक वनस्पती नव्या पर्यावरणातही घेतात नैसर्गिकपणे जुळवून

हानीकारक वनस्पती नव्या पर्यावरणातही घेतात नैसर्गिकपणे जुळवून
हानीकारक वनस्पती नव्या पर्यावरणातही घेतात नैसर्गिकपणे जुळवून

 २०० वर्षांपेक्षा अधिक काळापासून स्थिर झालेल्या हानीकारक परदेशी वनस्पती या स्थानिक वनस्पतीप्रमाणे वाढतात. त्याच वेळी नव्याने आलेली तीच प्रजाती समान वातावरणामध्ये वेगळे वर्तन व गुणधर्म दाखवत असल्याचे इंग्लंड येथील स्टिर्लिंग विद्यापीठामध्ये झालेल्या संशोधनामध्ये आढळले आहे.

तणे किंवा वेगाने वाढणाऱ्या वनस्पतीमध्ये नव्या पर्यावरणाशी जुळवून घेण्याची क्षमता असते. परदेशातून नव्याने आलेल्या वनस्पती आणि अधिक काळ स्थिर झालेल्या वनस्पती या दोन्हीही आपल्या नैसर्गिक क्षमतांनुसार पर्यावणामध्ये रुजत असतात. त्यांच्या येण्याच्या काळानुसार त्यांची वर्तन बदलते. इंग्लंड येथील स्टिर्लिंग विद्यापीठामधील नैसर्गिक शास्त्र विभागातील सहाय्यक प्राध्यापक डॉ. मारिओ व्हॅलेजो- मरीन व त्यांचे पी. एचडी चे विद्यार्थी पॉलिन पॅन्टोजा यांनी हानीकारक वनस्पतींच्या वर्तनाविषयी अभ्यास केला आहे. हानीकारक वनस्पतीच्या वर्तनामध्ये बदलत्या काळानुसार बदल होत असल्याचे दिसून आले. उदा. एखादी वनस्पती प्रजाती एखाद्या नव्या पर्यावरणामध्ये वेगवेगळ्या वेळी आल्यास ती वेगवेगळ्या प्रकारे गुणधर्म किंवा वर्तन दाखवते.

मंकी फ्लॉवर (शा. नाव - Mimulus guttatus) ही वनस्पती उत्तर अमेरिकेतून २०० वर्षांपूर्वी इंग्लंडमध्ये प्रथम आली. पूर्वापार स्कॉटलॅंडमधील वनस्पतीचे वर्तन आणि प्रयोगानिमित्त आणण्यात आलेल्या त्याच वनस्पतीचे वर्तन यांचा तुलनात्मक अभ्यास करण्यात आला. त्यासाठी संशोधक गटाने इंग्लंड - उत्तर अमेरिकन आणि इंग्लंडमध्ये निर्मित अशा दोन प्रकारच्या संकरित वनस्पतींची सारख्या वातावरणामध्ये वाढ केली. गेल्या दोन वर्षांमध्ये सुमारे १२०० रोपांची वाढ करून तुलना केली. निष्कर्षाविषयी माहिती देताना त्यांनी सांगितले, की नैसर्गिक वाढीच्या नियमानुसार नव्या वातावरणाशी जुळवून घेण्यामध्ये हानीकारक वनस्पती अधिक वेगवान असतात. आम्ही मंकी फ्लॉवरच्या गेल्या दोनशे वर्षांपूर्वी आलेल्या प्रजातींची तुलना नव्या वनस्पतींशी केली. या वेगळ्या वनस्पती प्रजाती असाव्यात, इतपत फरक त्यात दिसून आले. जुन्या वनस्पती अगदी स्थानिक वनस्पतीप्रमाणे त्यांचे वर्तन होते.

  • पूर्वापार व दीर्घकाळापासून असलेल्या वनस्पतींचा आकार मोठा असून, ती अधिक फुले देतात. त्याच प्रमाणे पुनरुत्पादनाच्या क्षमताही नव्याने आलेल्या त्याच वनस्पती प्रजातीच्या तुलनेमध्ये अधिक असल्याचे दिसून आले. थोडक्यात, नव्याने आलेल्या वनस्पतीची जनुके अद्यापही इंग्लंड येथील वातावरणाला सरावलेली नसावीत.
  • गेल्या ५०० वर्षांमध्ये परदेशी, अस्थानिक वनस्पतींचा प्रसार जगभरामध्ये वेगाने होत आहे. २०० वर्षांपेक्षा जुन्या वनस्पती आणि त्यानंतर नव्याने आलेल्या वनस्पतींनी आपल्या नैसर्गिक उत्क्रांतीच्या प्रक्रियेद्वारे स्थानिक हवामानाशी जुळवून घेतले आहे. हे संशोधन प्रोसिडिंग्ज ऑफ दी रॉयल सोसायटी बी मध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे.
  • Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com