रॉक फॉस्फेट ठरेल स्फुरदाचा स्वस्त पर्याय

केनियातील पश्चिमेकडील भागामध्ये शेती अत्यंत अडचणीची ठरत आहे. या ठिकाणी शेतकरी वर्षातून एक किंवा दोन पिके घेत असले तरी पोषक घटकरहित माती ही मोठी समस्या ठरत आहे. त्यातच गरिबीचे प्रमाण मोठे असल्याने महागडी पारंपरिक खते विकत घेऊन वापरणे शक्य होत नाही. यावर रॉक फॉस्फेट या खनिजाच्या वापराचा पर्याय उपयुक्त ठरू शकत असल्याचे इल्लिनॉईज विद्यापीठातील कृषी महाविद्यालयात झालेल्या संशोधनातून लक्षात आले आहे. ट्रिपल सुपर फॉस्फेटसारखी पारंपरिक खते ही अत्यंत महाग असल्याने गरीब शेतकऱ्यांना विकत घेणे परवडत नाही. परिणामी हलक्या जमिनीमध्ये उत्पादन चांगले मिळत नाही. पर्यायाने अन्नसुरक्षेसाठी बिकट स्थिती निर्माण होते. यावर मात करण्यासाठी रॉक फॉस्फेट हे खनिज अत्यंत उपयुक्त ठरू शकते. इल्लिनॉईज विद्यापीठातील संशोधक मार्गेनॉट आणि सहकाऱ्यांनी कॅलिफोर्निया विद्यापीठ आणि नैरोबी येथील आंतरराष्ट्रीय उष्णकटिबंधीय कृषी केंद्रातील संशोधकांसह दोन स्फुरदयुक्त खतांचा दीर्घकालीन अभ्यास केला.

रॉक फॉस्फेट हे सावकाश उपलब्ध होणारे खत असून, टीएसपी वेगाने मिळते. एकाच वेळी अधिक वापर केल्यास सूक्ष्मजीव आणि पिकांना उचलता येत नाही. पर्यायाने ते मातीमध्ये बद्ध होते. मात्र, रॉक फॉस्फेटमुळे काही प्रमाणात आम्लता कमी होऊन मॅग्नेशिअम आणि कॅल्शिअमसारखे अन्य पोषक घटक उपलब्ध होण्यास मदत होते. त्याचा पिकांना फायदा होतो. - अॅन्ड्र्यू मार्गेनॉट, संशोधक