ज्वारी - भुईमुग आंतरपिकासाठी खताचे नियोजन झाले सोपे

ज्वारी - भुईमुग आंतरपिकासाठी खताचे नियोजन झाले सोपे
ज्वारी - भुईमुग आंतरपिकासाठी खताचे नियोजन झाले सोपे

आफ्रिकेच्या काही भागामध्ये शेतकरी ज्वारीमध्ये भुईमुगाचे आंतरपिक घेतात. मात्र, या पिकांच्या उत्पादनवाढीसाठी आवश्यकत माहिती उपलब्ध नसल्याचे चित्र आहे. निगर, माली आणि अमेरिकेतील संशोधकांनी प्रामुख्याने आंतरपीक पद्धतीमध्ये खतांचे नियोजन करण्यासंदर्भातप्रयोग केले असून, खास गणिती सूत्र बनवले आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना स्थानिक परिस्थितीनुसार खतांचे योग्य नियोजन करणे शक्य होणार आहे. हे संशोधन ‘अॅग्रोनॉमी जर्नल’ मध्ये प्रकाशित झाले आ हे. आंतरपीक पद्धतीसाठी योग्य त्या शिफारशी देण्यासाठी निगर, माली आणि अमेरिकेतील संशोधकांनी प्रयत्न सुरू केले आहेत. प्रत्यक्ष उत्पादन आणि माहिती यातील फरक कमी करण्यासाठी धडपड सुरू केली आहे. त्याविषयी माहिती देताना युनिव्हर्सिटी ऑफ नेब्रास्का-लिंकन येथील कृषीविद्या तज्ज्ञ चार्ल्स वॉर्टमॅन यांनी आंतरपिकाची उत्पादकता वाढविण्यासाठी खतांचे योग्य प्रमाण काढण्यासाठी गणिती सूत्र तयार केले आहे. यामध्ये स्थानिक माहितीचा समावेश करण्यात आल्याने अचूकता मिळते. योग्य प्रमाणात खतांचा वापर केल्याने खर्चामध्ये बचतही साधते. अशा प्रकारचे संशोधन यापू्र्वी भात आणि मका या एकल पिकांसाठी झाले होते. चार्ल्स वॉर्टमॅन यांनी सांगितले, की पिकाची उत्पादकता आणि उत्पादन वाढविण्यासाठी खतांचा योग्य प्रमाणात वापर करण्याची आवश्यकता असते. यात अन्नसुरक्षेसोबत गरिबीचे दुष्टचक्र भेदण्याचीही क्षमता आहे.

  • माली आणि निगर भागातील साहेल प्रांतामध्ये ज्वारी हे पीक मोठ्या प्रमाणात घेतले जाते. या पिकांचा खतासाठीचा प्रतिसाह मोजण्यात आला. हा भाग कमी पावसाचा असून, वालुकामय जमिनीमध्ये सेंद्रिय पदार्थांची कमतरताही असते. तीव्र उष्ण वातावरणामुळे पिकावरील ताणांचे प्रमाण अधिक असते.
  • नत्र, स्फुरद आणि पालाश यासारख्या पोषक घटकांचे ज्वारी पिकावरील परिणाम तपासण्यात आले. त्याचप्रमाणे ज्वारीमध्ये भुईमुगाचे आंतरपीक असतानाही प्रयोग करण्यात आले.
  • कोरडवाहू स्थितीमध्येही ज्वारी हे पीक चांगले तग धरते. ज्वारी पिकापासून मिळणारे धान्य व कडबा माणसांसह पशुधनाच्या अन्नसुरक्षेसाठी फायद्याचे आहेत. त्याच प्रकारे भुईमुग हे तेलबिया पीक ही त्यांची प्रथिनांची गरज चांगल्या प्रकारे भागवू शकते.
  • एकपीक पद्धतीच्या तुलनेमध्ये आंतरपीक पद्धतीतील उत्पादनामध्ये काही प्रमाणात घट येत असली तरी दोन्ही पिकांच्या एकत्रित उत्पादनामध्ये वाढ होते.
  • एकल पीक पद्धतीमध्ये कीड रोग किंवा अन्य कारणांमुळे होणाऱ्या नुकसानीचा धोका अधिक असतो. तो आंतरपीक पद्धतीमुळे कमी होतो. एखाद्या पिकाचे नुकसान झाले तरी अन्य पिकांची वाढ चांगली होऊन उत्पादनातील फरक कमी होतो.
  • Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com