सस्तन प्राणी प्रजातींचा वंशवेलीसह नकाशा केला तयार

सस्तन प्राणी प्रजातींचा वंशवेलीसह नकाशा केला तयार
सस्तन प्राणी प्रजातींचा वंशवेलीसह नकाशा केला तयार

स्वीडन येथील आर्हस विद्यापीठ आणि गोथेनबर्ग विद्यापीठातील संशोधकांनी एकत्रितरीत्या सस्तन प्राण्यांच्या सर्व कुळ व वंशविस्ताराचा एकत्रित असा नकाशा तयार केला आहे. त्यामध्ये सध्या जिवंत आणि नुकत्याच नष्ट झालेल्या सुमारे ६ हजार सस्तन प्रजातींचा समावेश आहे. प्राण्याची सध्या उपलब्ध असलेले स्थान आणि भविष्यामध्ये जर ती प्रजाती लुप्त न झाल्यास ती नेमकी कुठे आढळेल, याविषयी नकाशातून माहिती उपलब्ध होऊ शकते. जागतिक पातळीवरील जैवविविधतेचे एकूण पॅटर्न समजण्यासाठी या नकाशाचा उपयोग होईल. हा अभ्यास ‘इकॉलॉजी’ या शास्त्रीय मॅगेझीनमध्ये प्रकाशित करण्यात आला आहे.

पृथ्वीवरील जैवविविधतेसंदर्भात सातत्याने काम करण्याची आवश्यकता आहे. वातावरणातील बदल आणि मानवी हस्तक्षेप यामुळे जैवविविधतेमध्ये मोठ्या प्रमाणात फेरबदल होत आहेत. त्याचाही आढावा नव्या सस्तन प्राण्यांच्या संदर्भात घेण्यात आला. त्या विषयी माहिती देताना स्वीडन येथील गोथेनबर्ग विद्यापीठातील जीवशास्त्रज्ञ सोरेन फॉरबे यांनी सांगितले, की सामान्यतः सस्तन प्राण्यांच्या नकाशांचा वापर जैवविविधतेचे विविध पॅटर्न आणि हवामानातील बदलांचा प्रजातींवर होणारा परिणाम तपासण्यासाठी केला जातो. सध्याचे नकाशे हे अपूर्ण असून, त्यात प्रजातींचे नैसर्गिक रहिवास स्थान दर्शवण्यात येत नाही. अनेक प्रजातींची संख्या माणसांच्या हस्तक्षेप विशेषतः शिकार आणि रहिवास नष्ट करण्यामुळे कमी होत आहे. तपकिरी अस्वल हे प्रामुख्याने अलास्का किंवा रशियातील मानले जाते. मात्र, त्यांच्या रहिवासाचे स्थान मेक्सिको ते उत्तर आफ्रिकेपर्यंत पसरलेले आहे. जर आपल्याला उष्ण होत असलेल्या वातावरणाचे त्यावरील परिणाम जाणून घ्यावयाचे असतील, तर त्यांचा नैसर्गिक रहिवास ज्ञात असणे गरजेचेच असेल. तस्मानियन टायगर, वुली मॅमथ यांच्यासारख्या लुप्त होत असलेल्या विविध सस्तन प्राण्यांचाही समावेश या नकाशामध्ये केला आहे.

  • शिकारीमुळे केवळ शंभर वर्षामध्ये तस्मानियन टायगर नष्ट होणाऱ्या प्रजातींमध्ये समाविष्ठ झाला.
  • आफ्रिकेतील हत्ती किंवा सिंहासारखे प्राणी मोठे सस्तन म्हणून आज ओळखले जात असले तरी त्यांच्यापेक्षा कितीतरी मोठे प्राणी गेल्या ३० दशलक्ष वर्षांमध्ये पृथ्वीवरून नष्ट झाले आहेत.
  • आज प्राचीन वाटणारा वुली मॅमथ हा मोठा सस्तन प्राणीही पिरॅमीडच्या काळापर्यंत जिवंत होता. जुने नकाशे, नवी सूत्रे ः प्रत्येक प्रजातींच्या माहिती साठ्याचे एकत्रिकरण हे सोपे नव्हते. आर्हस विद्यापीठातील संशोधकांच्या गटाने अनेक महिन्यांपर्यंत काम करून, तो एकत्र जुळवला. त्यातील रिकाम्या राहणाऱ्या जागा भरून घेतल्या. आज पृथ्वीवर शिल्लक नसलेल्या प्रजातीही वंशवेलीमध्ये अंतर्भूत केल्या. त्यासाठी डीएनए पुरावे, जिवाश्म सापडणाऱ्या जागा यावरून रहिवासाची निश्चिती करण्याचा प्रयत्न केला.
  • Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com