बटाटा स्टार्चपासून विघटनशील प्लॅस्टिकची निर्मिती शक्य

प्लॅस्टिकचा वापर सातत्याने वाढत असून, त्यातून पर्यावरणाच्या समस्या वेगाने वाढत आहेत. अनेक ठिकाणी प्लॅस्टिकच्या वापरावर बंदी आणण्यात आली असली तरी त्याची परिणामकारकता फारशी दिसून येत नाही. प्लॅस्टिकला पर्याय शोधण्यासाठी जैवविघटनशील प्लॅस्टिक विकसित करण्याचे प्रयत्न जगभरात होत आहे. स्वीडन येथील विद्यार्थी संशोधक पाॅँटस टॉर्नक्विस्ट याने बटाट्यातील स्टार्चच्या साह्याने प्लॅस्टिकनिर्मिती केली आहे. या संशोधनासाठी त्याला जेम्स डायसन हा मानाचा पुरस्कार जाहीर झाला आहे. आपल्या संशोधनाचे महत्त्व सांगताना पाॅँटस टॉर्नक्विस्ट म्हणाले, की प्लॅस्टिकच्या वापरानंतर त्याचे विघटन लवकरात लवकर होण्यावर आमचा भर होता. कारण सामान्यत प्लॅस्टिकच्या कोणत्याही वस्तूचा किंवा पॅकेजिंगचा वापर हा अत्यंत कमी काळासाठी उदा. सरासरी २० मिनिटांसाठी होतो. मात्र, टाकून दिलेले प्लॅस्टिक पर्यावरणामध्ये सुमारे ४५० वर्षे तसेच राहते. पूर्वी प्लॅस्टिक चांगला गुणधर्म मानली जाणारी ही टिकवणक्षमताच पर्यावरणाच्या दृष्टीने हानिकारक ठरत असून, त्यातून अनेक समस्या उभ्या राहिल्या आहेत. असे आहे संशोधन पाॅँटस यांने चुकणे आणि सुधारणे या प्रक्रियेतून आपले संशोधन चिकाटीने सुरू ठेवले. सुरवातीला उष्णतेच्या साह्याने विघटन होणाऱ्या प्लॅस्टिकच्या निर्मितीसाठी त्याने शेवाळांचा वापर केला. शेवाळाला काही प्रमाणात उष्णता देऊन, त्याच्या वेगवेगळ्या आकाराच्या कुकीज बनवल्या. त्याला चिकटपणा आणण्यासाठी त्यात बटाट्याच्या स्टार्चचा काही प्रमाणात वापर केला. मात्र, त्यातील द्रव खाली पडत असल्याने हे प्रयत्न सोडून द्यावे लागले. मात्र, बटाट्याचा स्टार्च चांगल्याप्रकारे वाळवल्यानंतर त्याची एकप्रकारे फिल्म तयार झाली. पुढे यावरच अधिक लक्ष केंद्रित केले. अशाप्रकारे बटाटा प्लॅस्टिकची निर्मिती झाली. -बटाटा प्लॅस्टिक हे बटाटा स्टार्च आणि पाण्याच्या मिश्रणातून तयार करता येते. हे मिश्रण घट्ट होईपर्यंत गरम केले जाते. त्यानंतर योग्य त्या आकाराच्या साच्यामध्ये ओतून, त्याला उष्णता दिली जाते. त्यामुळे ते घट्ट होते. त्यातून कोरडा आणि प्लॅस्टिकची विविध भांडीही बनवता येतात.