द्राक्षबागेमध्ये मागील हंगामामध्ये कलम केलेल्या बागेमध्ये रि कट घेणे आवश्यक असेल. आवश्यक त्या प्रकारची फूट मिळत नसल्यामुळे व मागील हंगामामध्ये काडी परिपक्व झाल्यामुळे या वेळी रि कट घेऊन नवीन खोड व ओलांडा तयार करण्याची प्रक्रिया सुरू असेल. या वेळी नवीन वाढ करण्याकरिता आवश्यक बाबी व उपाययोजनांची माहिती घेऊ.
रि कटनंतर नवीन फुटी निघण्याकरिता कलम काडीवर ४-५ डोळ्यावर हायड्रोजन सामनामाइडचे पेस्टिंग केले जाते. त्यामुळे सर्वच फुटी निघतात. नवीन वेल तयार करण्याकरिता काडीवर फक्त एक फूट आवश्यक असते. या वेळी निघालेल्या सर्वच फुटी राखल्यास पुढे ओलांड्याकरीरिता फुटींची वाढ करून घेण्यामध्ये अडचणी येतील. रि-कट घेतल्यानंतर काडीच्या वरील बाजूस रोगाचा प्रसार होण्याची शक्यता अधिक असते. द्राक्ष वेलीमध्ये शेंड्याच्या प्रभुत्वाची स्थिती (त्याला इंग्रजीमध्ये अपाईकल डॉमिनन्स म्हणतात.) आढळून येते. या गोष्टींचा विचार करता नवीन फुटीचा वापर करतेवळी काळजी घेणे गरजेचे असते. नवीन खोड तयार करण्याकरिता बांबूस बांधताना दुसऱ्या क्रमांकाची फूट निवडावी. यासोबत खालची फूट ही ३ ते ४ पानांवर पिंचिंग करावी. खोड तयार करतेवेळी स्टॉप अँड गो पद्धतीने वाढ करून घ्यावी. या वेळी नवीन फूट ९ ते १० पाने अवस्थेत ६ ते ७ पानांवर थांबवावी. यानंतर या फुटीवर निघालेल्या बगल फुटा ३ ते ४ पानांवर पिचिंग कराव्यात. वरची फूट ही पुन्हा बांबूस बांधून घ्यावी. असे केल्यास खोड पहिल्याच वर्षी जाड होऊन पुरेसे अन्नद्रव्य गोळा करण्यास सक्षम राहिल. अन्नद्रव्य आणि पाणी व्यवस्थापन ः
सध्याच्या तापमानाचा विचार करता वातावरणातील दिवसाचे तापमान ४० अंश सेल्सिअसपर्यंत बऱ्याच भागात दिसून येईल. या तापमानात बाष्पीभवनाचा वेगसुद्धा जास्त असेल. याचाच अर्थ वेलीची पाण्याची गरज वाढेल. यावेळी बऱ्याचशा बागेत पाण्याची आवश्यक ती पूर्तता शक्य होणार नाही. तेव्हा बागेत बोदावर मल्चिंग करावे. यामुळे मुळाच्या वातावरणामध्ये थंडावा राहिल. बोद झाकले असल्यामुळे जमिनीतून पाणी वाया जाणार नाही. मुळींचा विकास चांगला होईल. नवीन फूट ही खोड तयार करण्याकरिता वाढवायची झाल्यास नत्राचा वापर करणे महत्त्वाचे आहे. अशावेळी केवळ नत्र किंवा नत्र, स्फुरद दोन्ही उपलब्ध असलेल्या ग्रेडचा वापर करावा. या वेळी पालाशयुक्त ग्रेडचा वापर केल्यास वाढ खुंटण्याची समस्या उद्भवू शकते. बागेमध्ये सिंचनासाठी पाण्याची कमतरता असल्यास सकाळी किंवा सायंकाळी पाणी द्यावे. ः डॉ. आर. जी. सोमकुंवर, ०२०-२६९५६०६० (राष्ट्रीय द्राक्ष संशोधन केंद्र, मांजरी, जि. पुणे.)
