उन्हाळी भुईमुगावरील रसशोषक किडींचे नियंत्रण

उन्हाळी भुईमुगामध्ये पीक कालावधीत सुरवातीच्या अवस्थेमध्ये रसशोषक किडींचा प्रादुर्भाव होतो. विविध किडींमुळे १०-३० टक्क्यांपर्यंत नुकसान होऊ शकते. किडीचे नियमित सर्वेक्षण करून प्रादुर्भाव आढळल्यास खालील उपाययोजना कराव्यात.

मावा प्रौढ व पिल्ले झाडाच्या कोवळे शेंडे आणि पानांमध्ये प्रौढ आणि पिल्ले रसशोषण करतात. त्यामुळे पाने मुडपली जातात व झाडांची वाढ खुंटते. या किडींमुळे विषाणूजन्य रोगांचाही प्रसार होतो.

उपाययोजना :

तुडतुडे

हिरवट रंगाचे तुडतुडे पानाच्या पुष्ठभागावर राहून पेशीतील रस शोषतात. त्यामुळे पानाच्या शिरा पांढुरक्या होऊन चकाकतात. प्रादुर्भावग्रस्त झाडे पिवळसर रंगाची दिसतात.

उपाययोजना

पांढरी माशी प्रौढ व पिल्ले पानाचे मागील बाजूस राहून पानातून रस शोषण करतात. परिणामी पिकाची वाढ खुंटते, पाने पिवळी, मलूल होऊन गळतात. उपाययोजना : पिवळ्या चिकट सापळयांचा वापर करावा. पीक ४० दिवसांपर्यंत तण विरहीत ठेवावे. परभक्षक व परोपजीवी किटकांचे संरक्षण करावे.

फुलकिडे

फुलकिडे हे पिवळसर किंवा काळपट रंगाचे सूक्ष्म आकाराचे व लांबोळके असतात. त्याची पिल्ले व प्रौढ पानांच्या पृष्ठभागावर खरवडतात, त्यामधून स्त्रवणारा द्रवाचे शोषण करतात. परिणामी पाने पिवळी पडतात. पानाच्या कडा वरच्या बाजूने मुडपल्या जातात. पानावर हिरवट रंगाचे चट्टे पडतात. प्रादुर्भावाची तीव्रता जास्त असल्यास झाडाची वाढ खुंटते  आणि पाने वाळून जातात.

 ः डाॅ. ए. व्ही. कोल्हे, ९९२२९२२२९४ (किटकशास्त्र विभाग, डाॅ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ, अकोला.)