बहुविध पीकपद्धतीसोबतच राखले जमिनीचे आरोग्य

संयुक्त कुटुंबपद्धतीच्या शंभर एकर क्षेत्रात बहुविध पीकपद्धती व त्यातील व्यवस्थापनाचा आदर्श अचलपूर (जि. अमरावती) येथील ललित मडगे यांनी जपला आहे. संत्रा हे मुख्य पीक ठेवत जमिनीची सुपीकता राखण्यासाठी ५० एकरांवर हिरवळीची पिके, धरणातील गाळाचा वापर, शेणखताच्या उपलब्धतेसाठी पशुपालकासोबत करार, मजुरांसाठी निवासी व्यवस्था आदी वैशिष्ट्यांची जपणूकही त्यांनी केली आहे. शेतकरी- ललित मडगे ठिकाण- अचलपूर, जि. अमरावती शेती- १०० एकर (संयुक्त कुटुंबाची) पीकपद्धती संत्रा

रोपवाटिका व्यवसाय संत्रा शेतीला उत्पन्नाचा आधार त्यातून दिला आहे. अमरावती जिल्ह्यातील अचलपूर, परतवाडा, मोर्शी, चांदूर बाजार, अंजनगाव सुर्जी, अकोट (अकोला) हा परिसर संत्र्यासाठी ओळखला जातो. विदर्भातील एकूण दीड लाख हेक्‍टरपैकी सुमारे ८४ हजार हेक्‍टरवर संत्रा लागवड याच भागात आहे. त्यामुळे या भागात संत्रा रोपांना मागणी राहते, हे लक्षात घेत ललित यांचे वडील रमेशराव यांनी ३५ वर्षांपूर्वी संत्रा रोपविक्रीचा व्यवसाय सुरू केला. सुरवातीला सुमारे २५ हजार रोपे तयार करून त्यांची विक्री व्हायची. आज व्यवसायाचा चांगला विस्तार केला आहे. रंगपूर या खुंटावर कलम केले जाते. विक्री प्रतिकलम २५ रुपये याप्रमाणे होते. केळी

फूल शेती

हळद

मिरची

पाणी

जमीन सुपीकतेसाठी केलेले प्रयत्न

अ) धरणातील गाळाचा वापर ब) हिरवळीच्या पिकांची लावण क) शेणखताचा वापर

अ) दरवर्षी धरणातील गाळाचा वापर केला जातो. साधारण ४० ट्रक एवढी गरज भासते. प्रतिट्रक तीन हजार रुपये दर आहे. एवढा गाळ ८ ते १० एकरांना पुरतो. दरवर्षी वेगवेगळ्या जमिनीत त्याचा वापर होतो.

ब) पहिला पाऊस पडल्यानंतर संत्रा बागेत बोरू, धैंच्याचे बियाणे वापरले जाते. साधारण ४५ दिवसानंतर हे पीक जमिनीत गाडले जाते. ट्रॅक्‍टरचलित यंत्राचा वापर त्यासाठी होतो. सुमारे ५० एकरांत दरवर्षी या खताचा वापर हे मडगे यांच्या शेतीचे वैशिष्ट्य म्हणावे लागेल.

क) जमिनीचा पोत राखण्यासाठी शेणखत देणे क्रमप्राप्त आहे. ललीत यांच्याकडे मर्यादीत जनावरे आहेत. त्यांच्यापासून शंभर एकरांवर शेणखताची गरज भागवणे व त्यासाठी ते विकत घेणेही परवडणारे नाही. मात्र इच्छा तेथे मार्ग या विचाराप्रमाणे ललीत यांना या समस्येचे समाधान गावातच सापडले. एका दुग्धोत्पादकाला त्यांनी आपली रस्त्यालगत असलेली जागा वापरण्यासाठी दिली. याच ठिकाणी संबंधित दुग्धोत्पादक आपली जनावरे बांधतो. त्यासाठी शेडही बांधले आहे. चारा साठविला जातो. या जागेच्या वापरापोटी भाडेशुल्क म्हणून जनावरांचे शेण हा दुग्धोत्पादक ललित यांना शेतीसाठी मोफत देतात. तसा दोघांमध्ये करार झाला आहे. इथे साधारण १५० म्हशी असून शेणखत वर्षाला ३०० ट्रॉलीपर्यंत उपलब्ध होते. संपर्क-ललित मडगे-९४०३०५४५१५, ७०२०२२०६६७