शुध्द, दर्जेदार मधाचा 'रियल हनी ब्रॅंड'

मधमाधीपालन उद्योगात लातूर येथील दिनकर पाटील यांनी राज्यासह राज्याबाहेरही मोठे नाव तयार केले आहे. मधमाशी पेट्या व्यवसाय, परागीभवन, मधविक्री आदींमधून आर्थिक स्त्रोत भक्कम केले. मधमाशीपालनाची चळवळ व्यापक केली. पुढचे पाऊल म्हणून मार्केटिंगचे विविध फंडे वापरून ‘रिएल हनी’ या ब्रॅंडने आपला दर्जेदार मध बाजारपेठेत उपलब्ध केला आहे. ग्राहकांचाही त्यास मोठा प्रतिसाद लाभत आहे. मधमाशीपालन उद्योगातील मोठे नाव म्हणून लातूर येथील दिनकर पाटील संपूर्ण महाराष्ट्राला परिचित आहेत. चाकूर तालुक्‍यातील लातूर रोड (जि. लातूर) गावात त्यांची केवळ चार एकर शेती. मात्र ३७ वर्षे वयाच्या या पदवीधर तरुणाने मधमाशीपालन उद्योग अशा काळात (सन २००६- ०७) सुरू केला ज्या काळात मधमाशीपालन हा शब्द तसा नावापुरताच होता. पाटील यांनी उद्योजकतेची दृष्टी ठेऊन त्याचा विस्तार केला. आज व्यावसायिक मधनिर्मितीत उतरून त्यांनी या क्षेत्रात पुढचे पाऊल टाकले आहे. पाटील यांचा मध उत्पादन उद्योग

गुणवत्ता

विक्री

मधाचे प्रकार (फुलांवर आधारीत)  सूर्यफूल, मोहरी, अोवा, मिश्र, निलगिरी, तीळ आदी मार्केटिंगचे फंडे  पुणे, मुंबई, नाशिक, लातूर, सांगली- एजन्सी. सध्या पुणे शहरात तीन केंद्रे. होम डिलिव्हरी. वेबसाइटद्वारे ऑनलाइन विक्री

पुण्यातील ‘आयटी’ कंपन्यांमधून स्टॉल्स तेथील कर्मचाऱ्यांना मधाचा नमुना दिला जातो. मधाचे संकलन, प्रक्रिया, गुणवत्ता तेथील ग्राहकांना लॅपटॉपद्वारे पटवून दिली जाते. ‘क्‍लीप्स’द्वारे या गोष्टी पाहिल्यावर ग्राहक मधाची खरेदी केल्याशिवाय राहात नाहीत. फेसबुकचा वापर. - त्यावर आठवड्यातून दोन दिवस लक्षवेधी जाहिरात. विशिष्ट फुलाचा मध आला तर त्याची तसेच मधसंकलनाची माहितीही दिली जाते. ड्रायफ्रूटयुक्त मध दिवाळी किंवा सणांमध्ये स्वीटस, ड्रायफ्रुटस देण्याची प्रथा आहे. मात्र पाटील यांनी ड्राय फ्रूटस घातलेला नावीन्यपूर्ण मध सादर करून आपल्यातील नवनिर्मितीचे कौशल्य पुढे आणले आहे. या गीफ्ट पॅकची रचना मधमाशाच्या षटकोनी पोळ्याप्रमाणे आहे. यात साधारण पाच किंला सात विविध फुलांवर आधारीत मधाच्या बाटल्या आहेत. प्रति १५० ग्रॅमच्या. यातील दोन बाटल्यांत काजू, बदाम व मनुके (मध ७५ ग्रॅम अधिक ड्रायफ्रुटस ७५ ग्रॅम्स) असे मिश्रण. अशा सुमारे दहा हजार बॉक्‍सेसना मागणी आली आहे.

अन्य ठळक बाबी

उद्योगाची प्रेरणा मागील वर्षी पाटील यांच्याकडे सूर्यफुलावर आधारीत जवळपास २० टन मध उपलब्ध होता. त्या वेळी खादी ग्रामोद्योग तो खरेदी करण्यास तयार नव्हते. पाटील मोठ्या अडचणीत सापडले. मार्ग शोधण्यासाठी त्यांनी फलोत्पादन विकास अभियानाचे संचालक डॉ. एस. एल. जाधव यांची भेट घेतली. जे पिकवता ते स्वतःच विका असे मार्मिकपणे सांगून जाधव यांनी उद्योगाची प्रेरणाच दिली. पाटील यांनी अल्पावधीतच जिद्दीने प्रकल्प उभारला. श्री. जाधव यांच्या हस्ते त्याचे उद्‌घाटन केले. प्रकल्प शेड चाकूर येथील औद्योगिक वसाहतीत ८० बाय ४० फुटाचे शेड. त्यासमोरील सुमारे तीनहजार चौ. फुटांची जागा भाडेतत्त्वावर. मधावर प्रक्रिया करण्याचे युनिट लुधियाना (पंजाब) येथून आणले. यासाठी साडेसहा लाख रुपये खर्च. बॉयलर, फिल्टर, तीन सेटलिंग टॅंक, फिलिंग मशीन, बॉटलिंग अँड सिलिंग मशीन व अनुषंगिक यंत्रणा. बॅंकेकडून दहा लाख रुपयांचे कर्ज. काचगृह - मधप्रक्रियेत धुळीचे प्रदूषण होऊ नये यासाठी शेडच्या कोपऱ्यात २० बाय २० फूट आकारमानाचे काचगृह. सर्व खिडक्‍यांना बाहेरील बाजूने काचा. यात मधावर प्रक्रिया करणारी यंत्रणा. काचगृहात दोन बाजूने भिंती. काचगृहाची वरची बाजू प्लायवूडने बंद. यासाठी तीन लाख रुपये खर्च. प्रशिक्षणाद्वारे विस्तार

  दिनकर पाटील - ९६३७१३५२८४ (लेखक नांदेड येथे जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकारी आहेत.)