स्वकर्तृत्वातून प्रगती साधलेले तारगाव

सातारा जिल्ह्यात अनेक गावे श्रमदान, गावातील एकी व लोकसहभागातून स्वकर्तृत्वान झाली आहेत. कोरेगाव तालुक्यातील तारगाव हे त्यातीलच एक आदर्श गाव. प्रत्येकाच्या घरात शुद्ध पाणी, अंगणवाड्या, प्राथमिक शाळेसह ग्रामपंचायतीस आयएसओ मानांकन, ठिबक योजना, शौचालये आदी विविध कामांच्या माध्यमातून गावाने कार्याचा व प्रगतीचा ठसा उमटवला आहे. वेगवेगळ्या स्तरांवरील तब्बल १९ पुरस्कार मिळवित गावाने यशाची पताका कायम उंचावर ठेवण्याचा प्रयत्न केला आहे. सातारा जिल्ह्यात कोरेगाव तालुक्यातील तारगाव हे कृष्णा नदीच्या काठावर वसलेले सुमारे पाच हजारांवर लोकसंख्या असलेले गाव. बहुतांश जमीन काळी जमीन असून कृष्णाकाठ असल्याने मोठ्या प्रमाणात बागायती शेती केली जाते. ऊस, आले, सोयाबीन, घेवडा अशी पिके येथील गावकरी घेतात. या गावास रेल्वेस्थानकही आहे. विकासाची पहिली पायरी साधारण २००५ पर्यंत गावात तसे एकीचे वातावरण नव्हते. साहजिकच अपेक्षित विकास होऊ शकला नव्हता. बागायत शेती असल्यामुळे अनेकजणांची आर्थिक परिस्थिती बरी होती. पण काळानुसार आपल्यात बदल घडला पाहिजे, नवे तंत्रज्ञान, नव्या योजना गावात खेळल्या पाहिजेत, असे ग्रामस्थांना वाटू लागले. गावची नवी ओळख त्यातून निर्माण होणार होती. त्याचेच पहिले पाऊल म्हणून २००५ मध्ये गावात ग्रामपंचायतीची निवडणूक बिनविरोध झाली. हीच गावाच्या विकासाची पहिली पायरी ठरली. निवडणूक बिनविरोध झाल्यामुळे होणारे तंटे थांबले. ग्रामस्थांकडून विकासात्मक कामांवर भर देण्यास सुरवात झाली. ‘निर्मलग्राम’ होण्याकडे वाटचाल तारगावच्या ग्रामस्थांनी एकीतून निर्मलग्राम अभियान राबवण्याचा निर्णय घेतला. त्यादृष्टीने आराखडा बनवत कामांना प्रारंभ केला. सरपंच, सर्व सदस्य तसेच ग्रामसेवक यांनी पुढाकार घेत प्रथम लहान असलेले रस्ते मोकळे केले. यासाठी सह्याद्री साखर कारखान्याकडून कामासाठी मोफत जेसीबी यंत्र देण्यात आले. लोकवर्गणी काढून यंत्राच्या इंधनासाठी पैसे उभारण्यात आले. बंद पडलेले सर्व रस्ते वाहतुकीस सुरू झाले. भरीव कामांचे फळ मिळाले नाममात्र लोकांकडे शौचालये होती. निर्मलग्राम करण्यासाठी शौचालय बांधण्यासाठी तसेच त्याचा वापर करण्यासाठी जनजागृती सुरू झाली. या उपक्रमास लोकांकडूनही चांगला प्रतिसाद मिळाला. यातून गावातील ९८ टक्के कुटुंबानी वैयक्तिक शौचालये बांधली. उर्वरित दोन टक्के कुटुंबे सार्वजनिक शौचालयाचा वापर करू लागले. सर्वांच्या भरीव कामातून सन २००९ मध्ये गावास निर्मलग्राम पुरस्कार मिळाला. यातून नवी दिशा मिळाली. लोकसहभाग आणि श्रमदानातून गावचा विकास घडू लागला. स्वातंत्र्यकाळापासून सुरू असलेले तंटे मिटवण्यासाठी महात्मा गांधी तंटामुक्त अभियान यशस्वीपणे राबवत चार लाखांचे बक्षीसही गावाने पटकावले. राष्ट्रीय आरोग्य गाव आरोग्य अभियानांतर्गत सर्वाेत्कृष्ट आरोग्य गाव तर २००९-१० मध्ये संत गाडगेबाबा ग्रामस्वच्छता अभियान प्रभावीपणे राबवून तालुकास्तरीय प्रथम पुरस्कारही प्राप्त केला. या पुरस्कारामुळे ग्रामस्थांचा उत्साह वाढू लागला. दरम्यान, गावातील कांतीलाल पाटील यांची कोरेगाव पंचायत समितीच्या उपसभापती निवड झाली. यामुळे विकासाला अधिक गती मिळाली. त्या निधीतून रस्त्यांची कामेही वेगाने सुरू झाली. राज्यात ग्रामविकासाची मॉडेल ठरलेल्या राळेगणसिद्ध, हिवरेबाजार आदी गावांना तारगावच्या ग्रामस्थांनी भेटी दिल्या. त्यातून आपल्या गावासाठी काय करता येईल याचा अभ्यास केला. 

लोकवर्गणीस मोठा प्रतिसाद तारगाव ग्रामस्थांकडून लोकवर्गणीसाठी कायम प्रतिसाद मिळत असतो. लोकवर्गणीतून शाळेसाठी चार खोल्या, दोन वस्तीवर जिजामाता लघू नळपाणीपुरवठा योजना सुरू झाल्या. राष्ट्रीय पेयजल योजनेसाठी भरावी लागणारी दहा टक्के रक्कम म्हणजे १९ लाख रुपये लोकवर्गणीतून गोळा झाली. दोन कोटी रुपये जमा करत गावातील तब्बल चार मंदिरांचा जीर्णोद्धार करण्यात आला. पिण्याचे शुद्ध पाणी गावातील प्रत्येक ग्रामस्थाला शुद्ध पाणी मिळावे, यासाठी राष्ट्रीय पेयजल योजनतून २४ बाय सात ही योजना राबविण्याचा निर्णय घेतला. सन २०१० मध्ये कामास प्रारंभ झाला. सन २०१४ मध्ये ही योजना लोकार्पण झाली. आता प्रत्येक वाॅर्डमध्ये चार तास शुद्ध पाणी उपलब्ध झाले आहे. या योजनेसाठी वर्षाकाठी ८० हजार रुपयांचे वीजबिल यायचे. या पंपांना सोलर युनिट बसविले आहे. यामुळे बिलात बचत झाली आहे. तारगावाची वैशिष्ट्ये

गावात प्रत्येक योजनेत ग्रामस्थाचे मोठे योगदान अाहे. विविध योजना राबविण्यासाठी तारगावच्या ग्रामस्थांचा सहभाग मिळाल्याने यश मिळवता आले. गावचे सर्व कामकाज गेल्या दहा वर्षांपासून संगणकाच्या आधारे सुरू आहे. -  मोहन आढाव, ग्रामविकास अधिकारी --------------------------------------------------------------------- संपर्क : सरपंच सुनील मलवडकर ९७६६९२७१७२,            मोहन आढाव- ८९७५१६१७१९