हस्ता गावाने एकजुटीने पकडला विकासाचा रस्ता

अौरंगाबाद जिल्ह्यात कन्नड तालुक्यातील हस्ता गावाने विविध उपक्रमांच्या जोरावर विविध विकासकामे घडवून आणली आहेत. जलसंधारणाच्या माध्यमातून गावाने पाणीटंचाईवर मात केली. तसेच दुग्ध व्यवसाय, शेती केंद्रित अर्थव्यवस्थाही मजबूत करीत गावाने विकासाचा रस्ता पकडला आहे. गावानं स्वयंनिर्भर होण्यासाठी नेमकं काय करायला हवं याचं उदाहरण म्हणून हस्ता गावचं देता येतं. अौरंगाबाद जिल्ह्यात कन्नड तालुक्यातील सव्वाचारशे उंबऱ्याच्या १७६४ लोकसंख्येचं हे गाव आहे. गावातील सुमारे ८० टक्‍के लोकांचे जीवनमान शेतीवर अवलंबून आहे. दुग्ध व्यवसायाची जोड काहींनी दिली आहे. प्रत्येकाने आपली जबाबदारी अोळखली. शेतीतील प्रगतीच्या वाटा त्यातून ठळक झाल्या. गावातील युवा पिढी विकासासाठी आग्रही झाली. शंभर टक्‍के शौचालययुक्‍त झालेलं हस्ता गाव संत गाडगेबाबा ग्राम स्वच्छता अभियानात दोन वेळा औरंगाबाद जिल्ह्यातून दुसरे, एकदा कन्नड तालुक्‍यात स्मार्ट ग्राम म्हणून प्रथम आले. प्रगत विचार आणि पाणी या दोन महत्त्वाच्या विषयांवर लोकांच्या मानसिकतेत झालेला बदल, यामुळं हे परिवर्तन शक्‍य झाल्याचं ग्रामस्थ सांगतात. या सर्व कामी लुपीन फाउंडेशन संस्थेचे सहकार्य गावाच्या प्रगतीच्या वाटेत मैलाचा दगड ठरते आहे. हस्ता गाव- प्रगतिपथावरील ठळक बाबी

दुग्ध व्यवसायाचा हातभार गावात निम्मी कुटुंबे दुग्ध व्यवसाय करतात. कालिका डेअरीच्या माध्यमातून आजघडीला जवळपास दीडशे लिटर दुधाचे संकलन केले जाते. दर दहा दिवसांनी हाती समाधानकारक रक्कम उत्पादकांच्या हाती पडते, अशी माहिती रामदार पंडितराव शिंदे यांनी दिली. वर्षभरात दहा ते बारा ग्रामसभा महत्त्वाच्या निर्णयासाठी ग्रामसभा घेण्यावर ग्रामस्थांचा व ग्रामपंचायत पदाधिकाऱ्यांचा भर असतो. त्यामुळे गावातील महत्त्वाचे प्रश्न व त्यावरील समस्या कळणे ग्रामस्थांना शक्य होते. त्यादृष्टीने सकारात्मक विचाराने विकासकामांना हातभार लावण्यासाठी ते पुढे येतात असा अनुभव येत आहे. वर्षभरातून किमान दहा ते बारा ग्रामसभा होत असल्याचे गावातील आजी-माजी पदाधिकारी सांगतात. आर्थिक स्वयंपूर्णतेचे उद्दिष्ट ग्रामस्थांना आर्थिक स्वयंपूर्णतेकडे नेण्याचे धोरण ग्रामपंचायतीने हाती घेतले आहे. सन २०२२ पर्यंत गावातील विकासकामांसाठी ग्रामपंचायतीला शासनावर निर्भर राहावे लागू नये, यासाठी पायाभूत सुविधा निर्माण करण्यावर पुढील तीन वर्षे काम केले जाणार अाहे. असे माजी सरपंच व गावबदलाच्या कामात पुढाकार घेणारे मनोहर निळ सांगतात. शेती उत्पादनातून प्रत्येक कुटुंब आर्थिकदृष्ट्या सक्षम व्हावे तसेच गावातील छोट्या मोठ्या व्यावसासिकांच्या अर्थकारणात वृद्धीही असे उद्दिष्ट समोर ठेवल्याचे निळ यांनी सांगितले.   पुनर्वापर, पुनर्भरणावर भर गावशिवारात लुपीन फाउंडेशन सोबतच जलयुक्‍त शिवारच्या माध्यमातून डीप सीसीटी, मातीनाला बांध, बांधबंदिस्तीची कामे करण्यात आली. सोबतच गावातील सांडपाणी निश्चित ठिकाणाहून जाण्याचे काम पूर्णत्वास आले आहे. पाण्याचा पुनर्वापर किंवा पुनर्भरणाच्या कामाला प्राधान्याने हाती घेतले जाणार आहे. त्यासाठी पाणी स्थिरीकरण तळे करण्याचे काम हाती घेतले आहे. जवळपास शंभर शोषखड्डे ‘लुपीन’च्या सहकार्यातून आवश्‍यक ठिकाणी घेण्यात आले आहेत. पुढील उद्दिष्टे

विकासकामे करताना गावकऱ्यांच्या सहकार्याची मोठी मदत होते. प्रत्येक कामात सहभागी होणारे ग्रामस्थ आमचा उत्साह वाढवितात. -बाळासाहेब गर्जे लुपीन फाउंडेशन औरंगाबाद. ७७१९९०१५५५   सर्वांच्या एकीकरणातून तसेच जिल्हा परिषद, कृषी विभाग यांच्या सहकार्यातून गावाच्या स्वयंपूर्णतेसाठी आमचे प्रयत्न आहेत. गावकुसात झालेल्या जलसंधारणाच्या कामांमुळे कधीकाळी टॅंकरशिवाय पर्याय नसणाऱ्या आमच्या गावाला आता टंचाईची झळ बसत नाही ही वस्तुस्थिती आहे. अनेक विहिरी दिवसभर पाणी पुरवितात. -सर्जेराव आव्हाळे, उपसरपंच, हस्ता ९६०४३६४९७७   शेतकऱ्यांचा उत्पादन खर्च कमी करून उत्पन्नवाढीसाठीचा आमचा प्रयत्न आहे. गावाचे संकेतस्थळ तयार करून गावच्या विकासाची अद्ययावत माहिती लोकांपर्यंत पोचविली जाईल. जी. डी. चव्हाण, ग्रामसेवक ९०४९२५३२१७