सुधारित तंत्राची मिळाली गुरुकिल्ली

अकोला जिल्ह्याचे मुख्य उन्हाळी पीक कांद्याची उत्पादकता व दर्जा वाढवण्यासाठी येथील कृषी विज्ञान केंद्र व ‘आत्मा’ यांनी पुढाकार घेतला. तीन तालुक्यांतील शेतकऱ्यांनी प्रात्यक्षिकाद्वारे सुधारित लागवड तंत्रज्ञान आत्मसात केले. त्यातून एकरी ८० ते ९० क्विंटल मिळणारे उत्पादन दीडपट ते दुपटीपर्यंत म्हणजे १५० ते १७० क्विंटलपर्यंत पोचवण्यात त्यांना यश मिळाले आहे. तंत्रज्ञानाची गुरुकिल्ली सापडलेले शेतकरी आता यापुढेही अशीच प्रगती करीत राहणार आहेत.  

  कांदा सुधारित लागवड तंत्र - पार्श्वभूमी

पारंपरिक कांदा शेतीतील त्रुटी

परिस्थितीत बदल घडवण्यासाठी पुढाकार कृषी विज्ञान केंद्र, अकोला  आत्मा- कृषी विभाग  शेतकरी त्यासाठी घेतली सुधारित लागवड तंत्राची प्रात्यक्षिके

घेतलेल्या शेतीशाळा : ६      त्यातील सत्रे : ६  

काय झाला तंत्रज्ञानाचा बदल ? (ठळक बाबी)

वाण

झालेले फायदे पाण्याची ३० ते ४० टक्के बचत कारण

गोण्यांचा वापर

खतांच्या वापरात तसेच पैशांतही बचत   मुख्य फायदा उत्पादन

(क्विंटल - एकरी)

शेतकरी प्रतिक्रिया शेतीशाळेतून नवे तंत्र मिळाले. त्यातून गरजेइतकेच खत व्यवस्थापन केले. पाण्याच्या मुख्य तीनच पाळ्या दिल्या. पूर्वी एकरी ४० हजारांपर्यंत होणारा खर्च यंदा १२ ते १५ हजार रुपयांनी कमी झाला. नव्वद ते १०० क्विंटल उत्पादन आता १५० क्विंटलवर पोचले. चार एकरांत सहाशे ते साडेसहाशे क्विंटल कांदा झाला अाहे. संतोष घनमोडे, मांडवा ता. बाळापूर (९४२२१६३६९२)

यंदा पावणे सहा एकरात कांदा होता. एकरी १७० ते २०० क्विंटलपर्यंत उत्पादन अाले. गावातील शेतीशाळेतील प्रत्येक सत्राला उपस्थित राहल्याने सुधारित तंत्रज्ञान शिकलो. एकरी झाडांची संख्या वाढवत पावणेदोन लाखांपर्यंत नेली. खर्च कमी झाला. गजानन धनभर, बेलखेड, ता. तेल्हारा (९८९००४७४१९)

यंदा सहा एकरच लागवड होती. लागवडीवेळी पाच बॅग एवढेच रासायनिक खत द्यायचो. यंदा सुपरफॉस्फेट, गंधक, पोटॅश यांचा वापर केला. रोपप्रक्रिया केल्याने फुलकिडे अाले नाहीत. पूर्वी सातव्या दिवशी पाणी द्यायचो. यंदा तज्ज्ञांच्या शिफारसीनुसार वाफसा अवस्थेत पाणी दिले. एकरी दीडशे क्विंटलपेक्षा अधिक उत्पादन अाले.   भाऊराव रामराव हिवराळे,मांडवा बुद्रुक, ता. बाळापूर (९६६५१२८९९९)

अकोला जिल्ह्यात कांद्याखाली अडीच हजार हेक्टरहून अधिक क्षेत्र आहे. अजूनही पारंपरिक पद्धतीनेच काही जण कांदा पिकवतात. परतुं काळानुसार बदलताना अनेक सुधारित तंत्रांचा अवलंब करण्यासाठी शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन दिले. यात नर्सरीपासून ते काढणीपश्चात तंत्रातील प्रत्येक बाब समजावून दिली.   गजानन तुपकर, विषय विशेषज्ज्ञ,कृषी विज्ञान केंद्र अकोला (८७८८८५६९२७)