चिकाटीच्या जोरावर अल्पभूधारक झाला मसाले उद्योजक

वर्धा जिल्ह्यातील घोराड (ता. सेलू) येथील अल्पभूधारक शेतकरी मनोज गोमासे यांची केवळ तीन एकर शेती. मात्र अल्प शेतीवर अवलंबून राहता येत नसल्याने त्यांनी मिरची, हळद आदी पावडर निर्मिती उद्योगाची वाटचाल धरली. गुणवत्तापूर्ण उत्पादन व मार्केटिंगचे सातत्याने प्रयत्न यांच्या जोरावर हा व्यवसाय सुमारे पाच वर्षांत वृद्धीच्या चांगल्या टप्प्यावर पोचवण्यात त्यांना यश मिळाले आहे. प्रक्रिया उद्योजक म्हणून अोळख बनविणे त्यांना शक्य झाले आहे. वर्धा जिल्ह्यातील घोराड (ता. सेलू) येथील मनोज गोमासे यांचे वडील विनायक गोमाशे यांना सहा भाऊ. कुटुंबीयांची एकत्रित १५ एकर शेती. सुरवातीला एकत्रित कुटुंब पद्धतीचा वारसा परिवाराने जपला. त्यामुळे शेतीचे व्यवस्थापनही सामूहिकरीत्या व्हायचे. त्यावेळी सुमारे साडेसात एकरांवर मिरची असायची. उर्वरित क्षेत्रात सोयाबीन, कपाशी, गहू, हरभरा आदी पारंपरिक पिके व्हायची. साधारण १९९५ मध्ये शेतीची विभागणी होत मनोज यांच्या वाट्याला तीन एकर शेती आली. मनोज यांचे वडील पाटबंधारे विभागात नोकरीला होते. साहजिकच पुढील शेतीची जबाबदारी मनोजच हाताळणार होते.

प्रक्रिया उद्योगात उडी   मनोजही सावंगी येथे शासकीय प्रकल्पाच्या अानुषंगाने खासगी नोकरीत कार्यरत होते. काही कारणांमुळे त्यांनी नोकरी सोडली. आता शेतीचाच पर्याय समोर दिसत होता. त्यांचे भाऊ हळद, मिरची पावडर तयार करून सर्वत्र फिरून विक्री करायचे. या घरगुती व्यवसायाला अजून चांगले रूप देण्याचे व त्याचा विस्तार करण्याचे मनोज यांनी ठरविले.

व्यवसायातील टप्पे प्रशिक्षण व्यवसाय उभारणीपूर्वी वर्धा येथील दोन मिरची व हळद पावडर उत्पादकांकडे वर्षभर काम केले. त्या माध्यमातून या क्षेत्रातील बारकावे जाणून घेतले.

भांडवल उभारणी खादी आणि ग्रामोद्योग मंडळाकडे प्रकल्प आराखडा सादर. पंतप्रधान रोजगार योजनेतून दहा लाख रुपयांचे कर्ज मंजूर. बॅंक ऑफ इंडियाच्या सेलू शाखेतून कर्जाची उचल करण्यात आली. बॅंकेकडून मिळालेल्या दहा लाख रुपयांच्या कर्जापैकी सहा लाख ६८ हजार रुपये यंत्रसामग्रीसाठी उर्वरित रक्‍कम खेळते भांडवल (कच्चा माल खरेदीसाठी) उपयोगात आणले. त्यातून दोन पल्वरायझर्सची खरेदी झाली. त्याची किंमत अनुक्रमे एक लाख ३० हजार व ७५ हजार रुपये. दोन पॅकिंग मशिन्सची किंमत अनुक्रमे एक लाख २० हजार रुपये व ३५ हजार रुपये.

व्यवसायातील आजचा अनुभव

बाजारपेठ मिळविण्याचे प्रयत्न

कच्चा माल कोठून येतो? हळद

मिरची, धने, जिरा

खरेदीदार : रिटेल व्यावसायिक होटेल्स थेट ग्राहक ठिकाणे : नागपूर, यवतमाळ, वर्धा, यवतमाळ, चंद्रपूर, अकोला, पुणे, मुंबई येथूनही आॅर्डर्स घेत आहेत.   

विक्रीसाठी मनुष्यबळ सुमारे २५ पाच टक्के कमिशन बेसीसवर   उत्पादनाचा ब्रॅंड

कृषी प्रदर्शनातून विक्री बाजारपेठ मिळवण्याच्या प्रयत्नांपैकी सुमारे ७० विविध कृषी प्रदर्शने वा महोत्सवांमधून मनोज यांनी भाग घेतला आहे. सुमारे तीन दिवसांत ३५ ते ४० हजार रुपयांचे उत्पन्न त्यातून मिळवण्याचा प्रयत्न होतो. आॅनलाइन तसेच फेसबुकच्या माध्यमातूनदेखील बाजारपेठ मिळवणे सुरू आहे. संपर्क : मनोज गोमासे : ९९७५४७३३१४