रोगग्रस्त कपाशीचे दुबार पीक न घेण्याचा सल्ला

पुणे : राज्याच्या अनेक भागांत कपाशीवर शेंदरी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव दिसत आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी रोगग्रस्त प्लॉटमध्ये दुसरे पीक (फरदड) न घेता उलट आधीचेच अवशेष नष्ट करावेत, असा सल्ला कृषी आयुक्तालयाने दिला आहे.

'' बीजी-२'' या वाणाची लागवड करताना शेंदरी बोंडअळीपासून बचाव होतो असा दावा या तंत्रज्ञानाचा आहे. मात्र, शेंदरी बोंडअळीला प्रतिकार क्षमता या वाणात तयार झाल्याचे दिसून येते. त्यामुळे अळीचा प्रादुर्भाव अनेक भागात वाढला आहे. अशा रोगग्रस्त भागात आहे त्या झाडांवरील कपाशीची वेचणी करून घ्यावी. त्यानंतर शेतकऱ्यांनी प्लॉटमधील सर्व रोगग्रस्त अवशेष नष्ट करण्याची आवश्यकता आहे, असे राज्याचे कृषी विस्तार संचालक डॉ. एस. एल. जाधव यांनी सांगितले.

राज्यात कपाशीचे सरासरी क्षेत्र ४१ लाख हेक्टर असले तरी यंदा पेरा वाढला आहे. कपाशीचा पेरा मराठवाड्यात चांगला झाल्यामुळे चालू हंगामात राज्यात ४२ लाख हेक्टरपेक्षा जास्त क्षेत्र कपाशीखाली आले आहे.

''शेतकऱ्यांनी कपाशीच्या प्लॉटचे बारकाईने निरीक्षण करावे. शेंदरी बोंडअळी दिसत असल्यास उपाय करावेत. मुळात रोगग्रस्त प्लॉटमधील उत्पादकता घटण्याची दाट शक्यता असते. त्यामुळे पहिला वेचा करून पिकाचे रोगग्रस्त अवशेष नष्ट करणेच योग्य ठरेल. कारण रब्बीचे म्हणजे दुसरे पीक (फरदड) घेण्याचा प्रयत्न झाल्यास मोठे नुकसान होऊ शकते, असे डॉ. जाधव यांनी स्पष्ट केले.

कृषी विभागाच्या म्हणण्यानुसार, बीजी-२ श्रेणीतील वाणांवर यंदा जालना, परभणी, नांदेड, जळगाव, बुलडाणा या भागात शेंदरी बोंडअळीचे प्रमाण वाढल्याचे दिसत आहे. कपाशीचे पीक कोरडवाहू भागातील शेतकऱ्यांचे हक्काचे नगदी पीक आहे. मात्र, कीडरोग नियंत्रणाचे उपाय वाढल्यास शेतकऱ्यांचा उत्पादन खर्च देखील वाढण्याची चिन्हे आहेत.

''शेंदरी बोंडअळीला प्रतिकारक्षम वाण असल्याचा दावा करून बीजी-१ पेक्षा बीजी-२ हे वाणाच्या बियाणे पाकिटासाठी शेतकऱ्यांकडून कंपन्या जादा पैसे घेतात. मात्र, या तंत्रज्ञानाच्या उपयुक्ततेबाबत साशंकता व्यक्त करणारा पत्रव्यवहार राज्य शासनाने केंद्राकडे केलेला आहे. यंदादेखील शेंदरी बोंडअळीविषयक माहिती गोळा करून केंद्राकडे पुन्हा पत्रव्यवहार केला जाऊ शकतो, अशी माहिती मराठवाड्यातील कृषी विभागाच्या सूत्रांनी दिली.