उत्खननातून रायगडचा रोमांचकारी इतिहास उलगडणार

पुणे : रायगड किल्ले संवर्धन आणि विकास या अंतर्गत हाेणाऱ्या उत्खननातून राेमांचकारी इतिहासाबराेबरच किल्ल्याबाबतचा अाख्यायिका आणि गूढ गाेष्टींबाबतचे वास्तव समाेर येणार आहे. यासह गडावरील राजकीय, आर्थिक, सामाजिक बाबीदेखील उजेडात येतील, असा विश्‍वास डेक्कन कॉलेजचे कुलगुरू डॉ. वसंत शिंदे यांनी व्यक्त केला आहे. 

रायगड प्राधिकरणाच्या वतीने रायगड किल्ले आणि संवर्धनाचे काम हाती घेण्यात आले आहेत. या संवर्धन प्रकल्पाचा सर्वात माेठा भाग असणाऱ्या उत्खनातून लाेपलेला इतिहासावर संशाेधन हाेणार आहे. यासाठी प्राधिकरणाचे अध्यक्ष खासदार छत्रपती संभाजी महाराज यांच्या सूचनेनुसार डेक्कन काॅलेजच्या वतीने ९ संशाेधक आणि संशाेधक विद्यार्थ्यांच्या वतीने किल्ल्यावर उत्खनन सुरू करण्यात आले आहे. 

उत्खननामध्ये मातीच्या ढिगाऱ्याखाली गाडलेल्या वास्तूंचा शाेध घेण्यात येत असून, गडावरील प्रत्येक भग्न अवशेषांचे उत्खनन केले जाणार आहे. यासाठीचा आराखडा डेक्कन कॉलेजच्या वतीने करण्यात येत आहे. उत्खननाच्या प्रारंभीच्या टप्प्यात पायऱ्या संपल्यानंतर डाव्या बाजूला असणाऱ्या चाैथऱ्याच्या परिसरातील उत्खनन गेल्या १५ दिवसांपासून सुरू आहे, असे डॉ. शिंदे यांनी सांगितले. 

उत्खननाबाबत बाेलताना डॉ. शिंदे म्हणाले, ‘‘या उत्खननामध्ये मातीच्या भांड्याचे अवशेष, शिवकाली तांब्याची नाणी, काचेचे तुकडे, इमारतीचे स्ट्रक्चर, पाटा, उखळ, खिळे, कड्या, कुलूप, लाकडी खांब उभे केलेले दगड, भिंतीमध्ये लाकडी खांबाचे साचे सापडले आहेत. या विविध अवशेषांचे पृथक्करण आणि विश्लेषण करुन इतिहास उजेडात येणार आहे. 

‘रायगड ताेफांच्या माऱ्यांनी जाळला ही अख्यायिका सांगितली जाते. मात्र, याबाबतचा पुरावा मिळालेला नाही. उत्खननामध्ये याबाबतचे काही पुरावे मिळाल्यानंतरच यावर भाष्य करता येईल.’ - डॉ. वसंत शिंदे, कुलगुरू, डेक्कन कॉलेज, पुणे