'त्यांनी' विद्यार्थीच नव्हे, तर गावालाही घडवले

औरंगाबाद : 'जल है तो कल है,' अशी हिंदीत म्हण आहे. पण, अजूनही आपल्याकडे जलसाक्षरतेकडे गांभीर्याने पाहिले जात नाही. त्यामुळेच उन्हाळ्यामध्ये गावोगावी डोक्‍यावर हंडे घेतलेली बायका-मुले दिसतात. हे चित्र बदलण्याचा निश्‍चय उस्मानाबाद जिल्ह्यातील सक्करवाडी (ता. परंडा) येथील जिल्हा परिषद प्राथमिक शाळेतील एका शिक्षक दांपत्याने केला.

हे दांपत्य केवळ विद्यार्थ्यांना विद्यादानच करीत नाही; तर त्यांनी सर्व ग्रामस्थांना जलसाक्षर करून गावाला 'पाणीदार' केले आहे. अमोल अंधारे आणि विशाखा तावरे अशी त्या आदर्श शिक्षकांची नावे आहेत. 

86 उंबऱ्यांचे गाव असलेल्या सक्करवाडीची लोकसंख्या अवघी 580. या ठिकाणी पहिली ते चौथीपर्यंतची जिल्हा परिषद शाळा सोडली तर इतर कुठलीही सुविधा नाही. गावात जाण्यासाठी अद्यापही धड रस्ता नाही. त्यामुळे ग्रामस्थांना अनेक अडचणींना सामोरे जावे लागते. विशेष म्हणजे या गावात कुण्या शिक्षकाची बदली झाली तर त्याला काळ्या पाण्याची शिक्षाच समजले जाते. त्यामुळे शिक्षक या शाळेला कायम नकार देत आले. या शाळेवर जून 2016 मध्ये अंधारे आणि तावरे या शिक्षक पती-पत्नीची बदली झाली. पण, त्यांनी त्याला शिक्षा समजली नाही. उलट यातून आपल्याला समाजाची सेवा करण्याची संधीच मिळाली असा दृष्टिकोन ठेवून त्यांनी गावातील समस्या सोडवण्यासाठी हिरिरीने पुढाकार घेतला. गावातील मुख्य समस्या होती ती पाण्याची. त्यासाठी ग्रामस्थांना मैलोन्‌मैल पायपीट करावी लागत असे. हे चित्र बदलण्यासाठी या शिक्षक दांपत्याने ग्रामस्थांना केवळ जलसाक्षरच केले नाही, तर गावात लोकसहभागातून जलसंधारणाची कामे केली. त्याचेच फलित म्हणजे आज हे गाव 'पाणीदार' झाले आहे. 

शाळेचेही रूप पालटले  या दांपत्याच्या पुढाकारातून ग्रामस्थांनी अडीच लाख रुपयांची वर्गणी जमा केली. त्यातून शाळेत ई-लर्निंग सुविधा उपलब्ध झाली. भिंतींना पेटिंग करून बोलके करण्यात आले. आता या शाळेत विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासासाठी विविध उपक्रम राबविले जातात. मोबाईल डिजिटल स्कूल या संकल्पनेनुसार शिक्षण दिले जात आहे. यात पर्वत, किल्ल्याची माहिती विद्यार्थ्यांना देताना प्रत्यक्ष प्रोजेक्‍टरवर तो दाखविला जातो. यातून कृतीतून शिक्षण मिळण्यास मदत होते.