बोंड अळी रोखण्यासाठी ‘पंदेकृवि’ देणार बायो कंट्रोल तंत्र

अकोला  ः अागामी हंगामात कपाशीवरील बोंड अळीचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ शेतकऱ्यांपर्यंत कमी खर्चाचे ‘बायो कंट्रोल’ तंत्र पोचविणार असल्याची माहिती कुलगुरू डॉ. व्ही. एम. भाले यांनी ‘ॲग्रोवन’शी बोलताना दिली. नुकतीच मुंबईत राज्यस्तरीय खरीप अाढावा बैठक मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस, कृषिमंत्री पांडुरंग फुंडकर यांच्या उपस्थितीत झाली. या वेळी कुलगुरू डॉ. भाले यांनी याबाबत सविस्तर माहिती सादर केली.

गेल्या हंगामात बोंड अळीच्या प्रादुर्भावामुळे कपाशी पिकाचे प्रचंड नुकसान झाले होते. कीडनाशकांची फवारणी करताना काही शेतकऱ्यांना विषबाधा होऊन जीव गमवावा लागला. अशा परिस्थितीत सर्वच स्तरावर बोंड अळीचा मुद्दा चर्चेत अालेला अाहे. बोंड अळीला अटकाव घालण्यासाठी विविध उपाययोजना शोधल्या जात अाहेत. अकोला येथील डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठाच्या कार्यक्षेत्रात कापूस हे वर्षानुवर्षे महत्त्वाचे पीक अाहे. यासाठी यंदा विद्यापीठाने पुढाकार घेतला अाहे.

डॉ. भाले म्हणाले, बोंड अळीचा जीवनक्रम हा टप्प्याटप्‍याने पूर्ण होतो. पतंग अवस्थेतून अळी तयार होते. या पतंगाला पहिल्याच स्थितीत शोधण्यासाठी लाइट ट्रॅप, फेरोमन ट्रॅपचा वापर करण्यासाठी शेतकऱ्यांना प्रोत्साहित केले जाईल. एकरी पाच ते सहा ट्रॅप लावले तर प्रादुर्भाव अोळखता येईल. असे ट्रॅप मोठ्या प्रमाणात तयार करण्याचे काम यंत्रणांकडून केले जाणार अाहे.

या ट्रॅपसाठी अत्यल्प खर्च लागतोदुसरी उपाययोजना निमअर्काचा वापर हा अाहे. दहा-दहा दिवसांच्या अंतराने निमअर्क फवारणी केली, तर या अळीचा पतंग अंडी घालणार नाही. बायो फंगसची फवारणी करण्यासाठीसुद्धा प्रोत्साहित केले जाईल. बायो फंगस फवारले तर ते अळीवर उपजिविका करून तिला नष्ट करेल. ट्रायकोकार्डचा वापर करण्यासाठीही शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन देण्यात येणार अाहे. 

या उपाययोजनांची अंमलबजावणी करण्यासाठी तरुण शेतकऱ्यांना विद्यापीठाचे तज्ज्ञ प्रशिक्षण देतील. मागील हंगामात ४०० तरुणांना प्रशिक्षित केले असून, त्याचे चांगेल रिझल्ट अालेले अाहेत. विद्यापीठांतर्गत असलेले कृषी विज्ञान केंद्र, कृषी महाविद्यालये, कृषी संशोधन केंद्रातील मनुष्यबळाची मदत घेतली जाईल, असेही डॉ. भाले यांनी सांगितले.