मराठवाड्यात पूर्वमोसमीची कमी-अधिक सर्वदूर हजेरी

मराठवाड्यात पूर्वमोसमीची कमी-अधिक सर्वदूर हजेरी
मराठवाड्यात पूर्वमोसमीची कमी-अधिक सर्वदूर हजेरी

औरंगाबाद : यंदा माॅन्सून आगमनापूर्वीच्या पहिल्या आठवड्यात मराठवाड्यातील काही भागाचा अपवाद वगळता बहुतांश भागात पूर्वमोसमी पावसाने कमी अधिक प्रमाणात हजेरी लावली. त्यामुळे पेरणीपूर्व मशागती, कपाशी लागवडीची तयारी, खते, बियाणे खरेदी आदी कामांना वेग आला आहे.

मराठवाड्यातील एकूण ४२१ महसूल मंडळांपैकी जवळपास ३७५ महसूल मंडळात कमी अधिक प्रमाणात पूर्वमोसमी पावसाने हजेरी लावली आहे. पूर्वमोसमी पावसाचे प्रमाण पेरणी वा लागवडीयोग्य नसल्याने त्याची तयारी मात्र बरा पाऊस झालेल्या भागातील शेतकऱ्यांनी चालविली आहे. जूनच्या पहिल्या आठवड्यात पहिल्या तीन दिवसांत काही भागात सक्रीय असलेला पूर्वमोसमी पाऊस अलीकडच्या तीन दिवसांत उर्वरित भागात सक्रीय झाल्याचे पाहायला मिळाले.

तुरळक ठिकाणी पावसाचे प्रमाण बऱ्यापैकी राहिल्याने जलसंधारणाच्या झालेल्या कामांमध्ये पाणी साठल्याचे चित्र पाहायला मिळाले. बुधवारी (ता. ६) सकाळपर्यंतच्या चोवीस तासांत मराठवाड्यातील पैठण, वैजापूर, बदनापूर, परतूर, अंबड, घनसावंगी, कळमनुरी, मुदखेड, भोकर, हदगाव,  गेवराई, वडवणी, माजलगाव आदी तालुक्‍यांत पावसाच जोर अधिक राहिला. पावसाच्या प्रमाणात मात्र असमतोल पाहायला मिळाला. जालना जिल्ह्यातील भोकरदन, जाफ्राबाद व जालना तालुका वगळता पावसाचे पूर्वमोसमी पावसाचे प्रमाण उर्वरित तालुक्‍यात बरे राहिले.

औरंगाबाद जिल्ह्यातील कन्नड, खुल्ताबाद, सोयगाव, गंगापूर वगळता उर्वरित तालुक्‍यात पूर्वमोसमीची हजेरी पेरणीच्या तयारीला वेग देणारी राहिली. परभणी जिल्ह्यातील पाथरी, मानवत आणि गंगाखेडचा काही भाग वगळता पूर्वमोसमी पावसाने दखलपात्र हजेरी लावली. परभणीच्या तुलनेत हिंगोली जिल्ह्यात पूर्वमोसमीचा जोर सर्वदूर राहिला. नांदेड जिल्ह्यातील सोळा तालुक्‍यांपैकी मुखेड, धर्माबाद, बिलोली, देगलूर, माहूर, उमरी या तालुक्‍यांत अपवाद वगळात पूर्वमोसमीने केवळ तुरळक ते हलकी हजेरी लावली.

उर्वरित जिल्ह्यात मात्र पूर्वमोसमीचा जोर बरा राहिला. बीड जिल्ह्यातील परळी व बीड वगळता जवळपास सर्वच तालुक्‍यात हजेरी लावली. लातूर जिल्ह्यातील देवणी, निलंगासह चाकूर, औसा तालुक्‍याच्या काही भागात पावसाने लावलेल्या हजेरीने शेतकऱ्यांनी पेरणीच्या तयारीला गती देण्याचे काम सुरू केले आहे. उस्मानाबाद जिल्ह्यातही लोहारा व तुळजापूर तालुका वगळता जूनच्या पहिल्या सहा दिवसांत पावसाने कमी अधिक प्रमाणात वादळासह हजेरी लावून शेतकऱ्यांना मोसमी पावसाच्या आगमनाची चाहूल देण्याचे काम केल्याचे चित्र आहे.

दोन मंडळांत जोरदार पाऊस बुधवारी (ता. ६) सकाळपर्यंतच्या चोवीस तासांत मराठवाड्यात सरासरी ६.६० मिलिमीटर पावसाची नोंद झाली. नांदेड जिल्ह्यातील मुदखेड तालुक्‍यांतर्गत मगट मंडळात ८१ मिलिमीटर तर मोगाळी मंडळात ६५ मिलिमीटर पावसाची नोंद झाली. वार्षिक सरासरीच्या ३.९ टक्‍के पाऊस पडल्याचे पावसाचे संकलित आकडे सांगतात.

सहा दिवसांत ७५ मिमी पाऊस जूनच्या पहिल्या सहा दिवसांत पडलेल्या एकूण पावसाचा विचार करता मराठवाड्यातील २१ मंडळांत सहा दिवसांत एकूण ७५ मिलीमिटरपेक्षा जास्त पाऊस झाल्याचे आकडे सांगतात. अर्थात, हा पाऊस एकाचवेळी पडला नाही. त्यामध्ये जालना जिल्ह्यातील अंबड मंडळात ९८ मिलीमिटर, परभणी जिल्ह्यातील सावंगी म्हा. १०० मिलीमिटर, बामणी ९३, हत्ता ७५, नांदेड जिल्ह्यातील नांदेड शहर ८०, वजिराबाद ८३, तरोडा ७५, मुखेड तालुक्‍यातील मुखेड १०२, बारड ११३, भोकर तालुक्‍यातील मोगळी १८१, कंधार तालुक्‍यातील फुलवळ ७५, हदगाव तालुक्‍यातील आष्टी १०३, हिमायतनगर तालुक्‍यातील जवळगाव ९६, बीड जिल्ह्यातील गेवराई तालुक्‍यांतर्गत धोंडाराई १०३, अंबाजोगाई तालुक्‍यात अंबाजोगाई ९३, घाटनांदूर ८२, लोखंडी सावरगाव ९४, माजलगाव तालुक्‍यातील माजलगाव ७८, केज तालुक्‍यातील होळ ८३, लातूर जिल्ह्यातील निलंगा ८१, तर उस्मानाबाद जिल्ह्यातील भूम तालुक्‍यांतर्गत भूम मंडळात सहा दिवसांत एकूण १०२ मिलीमिटर पाऊस पडला आहे.

जूनच्या पहिल्या आठवड्यातील सहा दिवसांत पावसाचे प्रमाण खरीप पेरणीपूर्व कामांना गती देण्यापुरते मर्यादित आहे. पेरणीयोग्य पाऊस अजून झाल्याचे चित्र नाही. जोवर ७५ ते १०० मिलिमीटर पाऊस होत नाही. तोपर्यंत शेतकऱ्यांनी पेरणीची घाई करू नये. पावसाची कमी अधिक हजेरी लागत असली तरी त्यामधील खंड पेरणीला पोषक नाहीत. त्यामुळे जमिनीत पुरेसा ओलावा झाल्याशिवाय पेरणी वा लागवडीचा निर्णय घेऊ नये.   - डॉ. एस. बी. पवार, सहयोगी संचालक संशोधन राष्ट्रीय कृषी संशोधन प्रकल्प औरंगाबाद.

Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

Related Stories

No stories found.
Agrowon
agrowon.esakal.com