‘महाबीज’च्या ‘बीटी’ला बोंड अळीने पोखरले

नागपूर  ः महाराष्ट्र राज्य बियाणे महामंडळाचे बीटी वाण येत्या हंगामात येण्याची शक्‍यता मावळली आहे. एन.एच.-४४ या अकोला कृषी विद्यापीठ, तसेच ‘महाबीज’द्वारे स्वतः विकसित वाणात बीटी जीनचा अंतर्भाव केला जाणार होता. परंतु बिजोत्पादन क्षेत्रावर बोंड अळीचा प्रादुर्भाव झाल्याने ही परिस्थिती ओढवल्याचे सांगण्यात येते. बियाणे बाजारपेठ नियंत्रित राहावी याकरिता महाबीजचा प्रयत्न राहतो. त्यानुसार या वर्षीच्या हंगामात बीजी-२ तंत्रज्ञानाचा अंतर्भाव असलेले कापूस बियाणे बाजारात आणण्याचे प्रस्तावित होते. त्याकरिता बीजोत्पादन कार्यक्रमही राबविल्याचे सांगितले जाते. परंतु राज्यात या वर्षी कापसावर मोठ्या प्रमाणावर गुलाबी बोंड अळीचा प्रादुर्भाव झाला.  त्याचा फटका महाबीजच्या बिजोत्पादन कार्यक्रमालाही बसल्याचे सांगितले जाते. वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ परभणीद्वारे विकसित एन.एच-४४, अकोला कृषी विद्यापीठ तसेच महाबीजच्या स्वविकसित वाणांमध्ये बीजी-२ तंत्रज्ञानाचा अंतर्भाव केला जाणार होता. मात्र बोंडअळीने बिजोत्पादनाला फटका बसल्याने यावर्षी महाबीजचे कपाशी वाण बाजारात येणार किंवा नाही याविषयी साशंकता व्यक्‍त होत आहे.  यापूर्वीदेखील खासगी बियाणे कंपनीच्या सहकार्याने तर काही वर्षांपूर्वी महाबीजने स्वतः कपाशी बीटी बियाणे बाजारात आणण्याचा प्रयत्न केला होता. परंतु हे दोन्ही प्रयत्न फारसे यशस्वी झाले नाहीत. यावर्षी विद्यापीठांच्या सहकार्याने बीटी बियाण्यांचा पुरवठा करण्यात महाबीजला यश येईल, अशी अपेक्षा असताना हा प्रयत्नदेखील फसल्यामुळे चर्चांना ऊत आला आहे.  प्रायोगिक तत्त्वावर पुरवठा महाबीजचे संचालक वल्लभराव देशमुख यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, यावर्षी बीजी-२ तंत्रज्ञानाचा अंतर्भाव असलेली कपाशी पाकीट प्रायोगिक तत्त्वावर पुरवठा करण्याचे प्रस्तावित आहे. पाकिटांची संख्या जेमतेम राहील; ती किती राहील हे अद्याप स्पष्ट नाही. बोंड अळीमुळे ही परिस्थिती उद्‍भवली आहे.