नंदुरबारसह जळगाव जिल्ह्यात पपई क्षेत्रात घट

जळगाव : नंदुरबारसह जळगाव जिल्ह्यात पपईच्या क्षेत्रात निम्मी घट झाली आहे. मागील उन्हाळ्यात लागवड केलेले पपईचे पीक विषाणूजन्य रोगांमुळे नष्ट करण्याची वेळ अनेक शेतकऱ्यांवर ओढावल्याने शेतकऱ्यांनी जणू धसकाच घेतला. यातच लागवड व इतर असा उत्पादनखर्च वाढल्याने पपईचे पीक कमी झाल्याचे शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे.

जळगाव जिल्ह्यात चोपडा, यावल, रावेर, जळगाव, पाचोरा भागांत पपईची लागवड दरवर्षी डिसेंबर ते मार्च यादरम्यान केली जाते. डिसेंबरमध्ये लागवड अधिक असते. जिल्ह्यात सुमारे अडीच हजार हेक्‍टर पपईचे क्षेत्र असते. तर नंदुरबार जिल्ह्यात शहादा, नंदुरबार व तळोदा तालुक्‍यांत पपईची अधिकची लागवड केली जाते. नंदुरबार व जळगाव जिल्ह्यांत मिळून सुमारे चार हजार हेक्‍टरवर पपईची लागवड केली जाते. परंतु यंदा लागवड फारशी नाही.

मागील हंगामात पपईचा हेक्‍टरी खर्च ८० हजार आणि उत्पन्न ६० हजार अशी स्थिती विषाणूजन्य रोगांमुळे निर्माण झाली होती. अगदी ऑक्‍टोबरपासून रोगराई आली. पपई लागवडीसाठी गादीवाफे, आयएसआय ठिबक, विद्राव्य खते, तणनाशके किंवा भांगलण, कीडनाशके व बुरशीनाशकांच्या फवारण्या यासाठी मोठा खर्च आला. शिवाय विषाणूजन्य रोगांमुळे पपईची फळे बेढब होती. त्यांचा आकार लहान-मोठा असल्याने व्यापारी खरेदीला नाक मुरडत होते.

कमी दर सांगून अडवणूक सुरू झाली. नाइलाजाने काही शेतकऱ्यांनी वाहतूक खर्च पेलून चेरी कारखान्यात कमी दरात पपई विकली. नंतर बागांवर रोटाव्हेटर फिरविण्याची वेळ आली. क्षेत्र रिकामे करून शेतकऱ्यांनी मका व हरभरा पेरला. हा वाईट अनुभव आल्याने यंदा पपईची लागवड करणे अनेक शेतकरी टाळत आहेत.

लागवडीसंबंधी फारसा प्रतिसाद दिसत नसल्याने पपईचे रोप काही नर्सरीचालकांनी कमी दरात द्यायला सुरवात केली आहे. एक रोप ८ ते १० रुपयांना मिळते. त्याची किंमत कमी करून ६ ते ८ रुपयांपर्यंत केल्याची माहिती मिळाली.

पपईचे पीक विषाणूजन्य रोगांच्या कचाट्यात अडकले होते. रोगांना अटकाव करण्यासाठी अनेक प्रयत्न केले, परंतु पिकात सुधारणा झाली नाही. त्यामुळे यंदा आमच्या भागात पपईची लागवड फारशी नाही. - अनिल सपकाळे, शेतकरी, करंज, जि. जळगाव