डाळिंबातील कीड-रोगावर जैविक नियंत्रण ठरेल प्रभावी ः डॉ. संतोष कुलकर्णी

पुणे ः डाळिंबातील कीड-रोगाला प्रतिबंध करण्यासाठी सरसकट कीडनाशक वा बुरशीनाशकांचा वापर करण्याऐवजी जैविक पद्धतीने त्याचे नियंत्रण करणे सोपे आणि फायदेशीर ठरू शकते, असे महात्मा फुले कृषी विद्यापीठातील सहयोगी प्राध्यापक डॉ. संतोष कुलकर्णी यांनी रविवारी (ता. ७) येथे सांगितले.  अखिल महाराष्ट्र डाळिंब उत्पादक संशोधन संघाच्या वतीने आयोजित डाळिंब परिसंवादात ‘डाळिंबातील कीड व्यवस्थापन’ या विषयावर डॉ. कुलकर्णी बोलत होते. कार्यक्रमाच्या अध्यक्षस्थानी महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाचे विस्तार संचालक डॉ. किरण कोकाटे होते.  डॉ. कुलकर्णी म्हणाले, की डाळिंबामध्ये कीड-रोगाच्या अनेक समस्या आहेत. या सगळ्या समस्या झाडाच्या मुळापासून ते झाडाच्या शेवटच्या टोकापर्यंत वेगवेगळ्या मार्गाने आपला प्रभाव दाखवू शकतात. त्यात सर्वांत महत्त्वाचा रोग म्हणजे सूत्रकृमी हा आहे, त्याशिवाय फुलकिडे, पांढरी माशी, लालकोळी यांसारख्या रोगाचा समावेश होतो. त्यांना कीडनाशके, बुरशीनाशकांचा वापर करा, पण सरसकट तो करण्याऐवजी ट्रायकोडर्मा, सुडोमोनस यांसारख्या जैविक औषधांचाही वापर वाढवावा, दर दोन महिन्यांनी त्याचा वापर झाडांसाठी करावाच, त्यातही मुळात झाडाची क्रयशक्ती वाढण्यासाठी जमिनीतील सेंद्रिय पदार्थ वाढवणे आवश्‍यक आहे. जेवढे झाड सशक्त आणि प्रतिकारक्षम तेवढा रोगास अटकाव होऊ शकतो. त्यात वरून जैविक पद्धतीने फवारण्या घेऊन रोगावर नियंत्रण मिळवल्यास कमी खर्चातील कीड-रोग व्यवस्थापन होईल. फवारण्या घ्यायच्या असतील, तर सकाळी लवकर फवारण्या करा, ऊन पडले की फुलकिडे दिसत नाहीत, फुलकिडे जमिनीमध्येही दिसून येतात. त्यासाठी ड्रेन्चिंग करणेही आवश्‍यक आहे.

या वेळी कीड-रोगाच्या प्रतिबंधासाठी त्यांनी छोटी-छोटी तंत्रे सांगितली. त्यात पांढरी माशी नियंत्रणासाठी बागेत पिवळे चिकट कार्ड लावा, फुलकिड्यांसाठी निळे कार्ड लावा, अशा काही सूचनाही केल्या.