पुणे विभागात चारापिकांची एक लाख हेक्टरवर लागवड

पुणे   ः जनावरांसाठी चाऱ्याची अडचण येऊ नये म्हणून खरीप हंगामात चारापिकांची मोठ्या प्रमाणात लागवड करण्यात आली आहे. चारापिकांच्या क्षेत्रात चांगलीच वाढ होत आहे. पुणे विभागातील पुणे, सोलापूर, नगर या तीन जिल्ह्यांत आॅक्टोबरअखेरपर्यंत एक लाख १३ हजार ५०० हेक्टरवर चारापिकांची लागवड झाली आहे, अशी माहिती कृषी विभागाच्या सूत्रांनी दिली. रब्बी हंगामात पाणीटंचाई भासण्याची शक्यता असल्याने चारापिकांची पेरणी कमी प्रमाणात होणार असून, यंदा पाणीटंचाईबरोबर जनावरांच्या चाऱ्याचा प्रश्न गंभीर बनण्याची शक्यता आहे.

यंदा चांगल्या पावसाचा अंदाज हवामान विभागाने वर्तविला होता. परंतु प्रत्यक्षात मोठ्या प्रमाणात पावसाचा खंड पडल्याने खरीप पिके वाया गेली. पुणे जिल्ह्यातील पश्चिम पट्ट्यात झालेल्या पावसामुळे धरणे भरली असली तरी, त्याचा उपयोग पिण्याच्या पाण्यासाठी अधिक होणार असल्याचे चित्र आहे. त्यामुळे शेतीसाठी धरणातून पाणी उपलब्धता कमी होणार आहे. पावसाळ्यात शेवटच्या टप्प्यात पाऊस झाल्यास जानेवारीपर्यंत हिरवा चारा उपलब्ध असतो. मात्र, यंदा पावसाळ्यात पडलेल्या खंडामुळे सुरवातीपासून चारापिकांचे प्रमाण अत्यंत कमी राहिले आहे. पावसावर उगवलेला चाराही आता वाळू लागला आहे. येत्या काळात जनावरांच्या चारा, पाण्याची सोय कशी करायची, असा प्रश्न शेतकऱ्यांसमोर उभा राहिला आहे.

शेतीला पूरक उद्योग म्हणून बहुतांशी शेतकरी दुग्ध व्यवसाय करतात. जनावरांसाठी चारा वेळेत उपलब्ध व्हावा, म्हणून अनेक शेतकरी हिरवा चाऱ्यासाठी मका, कडवळ, बाजरीची पेरणी तर नेपिअर ग्रास, लुसर्नग्रास अशा विविध चारापिकांची लागवड करतात. त्यामुळे जनावरांना वर्षभर पुरेल एवढा चारा टप्प्याटप्प्याने उपलब्ध होतो. याशिवाय साखर कारखान्यांचा हंगाम सुरू झाल्यानंतर अनेक शेतकरी उसाच्या वाड्याचा वापर चारा म्हणून करतात. याशिवाय सुका चारा म्हणून वाळलेले वाडे, मका, कडवळ याचे नियोजन करून तो जनावंरासाठी वापर करतात. त्यामुळे बऱ्यापैकी चाऱ्याची समस्या कमी होण्यास मदत होते.

मागील दोन ते तीन वर्षांपूर्वी चारा टंचाईमुळे जनावरासाठी चारा छावण्या सुरू करण्याची वेळ शासनावर आली होती. पुन्हा तशीच स्थिती उद्भवू नये, म्हणून शेतकरी पुढाकार घेऊन चारापिकांचे नियोजन करत आहे. त्यासाठी कृषी विभाग आणि जिल्हा परिषदेच्या कृषी व पशुसंवर्धन विभागाकडून शेतकऱ्यांना मका पिकासारख्या चारापिकांचे बियाणे उपलब्ध करून देण्यात येते. त्याचा फायदा बहुतांशी शेतकरी घेत चारापिकांची सुमारे दीड लाखाहून अधिक हेक्टरवर पेरणी करतात. त्यामुळे बऱ्यापैकी चारापिकांचे उत्पादन मिळते.