केळी लागवडीचे भवितव्य पाण्याच्या उपलब्धतेवर

नांदेड  ः जिल्ह्यातील केळी लागवड क्षेत्राचे भवितव्य इसापूर धरणातील पाणीसाठा उपलब्धतेवर अवलंबून आहे. सध्या या धरणातील उपयुक्त पाणीसाठ्यात वाढ होत असल्याने केळी उत्पादक शेतकऱ्यांच्या आशा पल्लवित झाल्या आहेत; परंतु सद्यस्थितीत कोसळलेले दर आणि उघडलेला पाऊस त्यामुळे केळी लागवड करावी की नाही या विचारात शेतकरी आहेत. पुरेशा प्रमाणात पाणी उपलब्ध होत नसल्यामुळे तुलनेने कमी पाण्यावर येणाऱ्या हळद या नगदी पिकांकडे शेतकरी वळत आहेत. त्यामुळे केळीचे क्षेत्र कमी होत आहे. विहिरीद्वारे सिंचनाची सुविधा असलेल्या शेतकऱ्यांनी सध्या केळी लागवड सुरू केली आहे.

नांदेड जिल्ह्यात केळीचे सरासरी क्षेत्र ९ ते १० हजार हेक्टर पर्यंत आहे. अर्धापूर, नांदेड, मुदखेड, हदगांव, मुदखेड या तालुक्यात केळीचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणात घेतले जाते. त्यातही अर्धापूर तालुका राज्यात केळीसाठी प्रसिद्ध आहे. दरवर्षी साधारणपणे जून ते आॅगस्ट महिन्यात केळी लागवड केली जाते. केळी उत्पादकांना शेतकऱ्यांना इसापूर धरणाच्या कालव्याच्या पाण्याचा लाभ होते. अर्धापूर तालुक्यातील काही भागात सिद्धेश्वर (जि. हिंगोली) धरणाच्या कालव्याचा लाभ होतो. गतवर्षी जून महिन्यात लागवड केल्यानंतर जुलै-आॅगस्टमध्ये आलेल्या पावसाच्या प्रदीर्घ खंडामुळे लागवड केलेल्या केळी उपटून टाकाव्या लागल्या. इसापूर आणि सिद्धेश्वर धरणांमध्ये पुरेशाप्रमाणात पाणीसाठा उपलब्ध न झाल्यामुळे पाणी आवर्तने मिळाली नव्हती. विहिरीवर जोपासलेल्या केळी बागा मे महिन्यात पाणी कमी पडल्यामुळे होरपळून गेल्या. केळी बागा जोपासण्यासाठी कष्ट घेतले, परंतु सध्या दर कोसळेले आहेत. त्यामुळे केळी उत्पादक अडचणीत आहेत.

विहिरीला पाणी असल्यामुळे यंदा दोन एकर केळी लागवड केली. गतवर्षीपेक्षा कमी लागवड केली आहे. उन्हाळ्यात केळी जोपासण्यासाठी कष्ट घेतले. परंतु आता भाव खूप कमी झाल्यामुळे नुकसान होत आहे. - बाळू माटे, केळी उत्पादक, अर्धापूर, जि. नांदेड

गतवर्षी जुलैमध्ये केळी लागवड केली होती. कमी पाण्यामुळे यंदा दोन एकर हळद लागवड केली. इसापूर धरण ४० टक्केपर्यंत भरल्याशिवाय यंदा केळी लागवड करायची नाही. - ज्ञानेश्वर माटे, केळी उत्पादक, अर्धापूर, जि. नांदेड.

मंदीमुळे सध्या केळी लागवड करावी की नाही, या विचारात शेतकरी आहेत. इसापूर कालव्यामुळे सिंचनाची सोय होते. पण धरण भरल्याशिवाय खात्री नाही. पाण्याच्या उपलब्धतेनुसार यंदा केळी लागवड मागे-पुढे होऊ शकते. - प्रभाकर गव्हाणे, केळी उत्पादक, नागेली, ता. मुदखेड, जि. नांदेड.