मधावर दर्जेदार प्रक्रियेसाठी पुण्यात केंद्र सुरू

पुणे : ग्राहकांना उच्च दर्जाचा मध उपलब्ध व्हावा, यासाठी पुण्यातील केंद्रीय मधमाशीपालन संशोधन व प्रशिक्षण संस्थेत नुकतेच अत्याधुनिक स्वरूपाचे मधप्रक्रिया केंद्र सुरू करण्यात आले आहे. या केंद्रात आत्तापर्यंत मधप्रक्रियेसाठी चार व्यक्तींनी नोंदणी केली आहे. त्यामुळे किफायतशीर किमतीत चांगल्या अॅगमार्क दर्जाचा मध उपलब्ध होणार आहे. राज्यात मधमाशीपालन व्यवसाय करण्याकडे शेतकऱ्यांचा कल वाढत आहे. याकरिता केंद्रीय मधमाशीपालन संशोधन व प्रशिक्षण संस्थेमार्फत प्रोत्साहन दिले जात आहे. ग्राहकांना चांगल्या दर्जाचा मध उपलब्ध होण्यासाठी अत्याधुनिक दर्जाच्या व तंत्रज्ञान आधारित मशिनरीचा वापर करून निर्मिती केली जात आहे. पाच ते सहा महिन्यांपूर्वी केंद्र शासनाच्या सूक्ष्म, लघू व मध्यम उद्योग मंत्रालयामार्फत केंद्रीय मधमाशीपालन संशोधन व प्रशिक्षण संस्थेत मध प्रक्रिया केंद्र सुरू केले आहे. त्यासाठी केंद्र शासनाने जवळपास आठ लाख तीस हजार रुपयांचा खर्च करून पंजाबमधील लुधियाना येथून मशिनरीची खरेदी केली आहे. केंद्र मधप्रक्रिया येथे सुरू झाली आहे. शेतकरी, मधमाशीपालन उद्योग करणाऱ्या व्यक्तींनी मध काढून आणल्यानंतर त्यावर येथे प्रक्रिया करून मिळणार आहे. याकरिता प्रति किलो अकरा रुपयांचे शुल्क आकारण्यात येणार आहे. तसेच मधाच्या साठवणुकीसाठी ५० टाक्या उपलब्ध आहेत. या टाक्यांची क्षमता प्रत्येकी ५०० लिटर एवढी असून सुमारे एका वेळेस ५० हजार लिटर मधाची साठवणूक केली जाणार आहे.  मधप्रक्रियेसाठी करणार मार्गदर्शन  केंद्रात प्रक्रियेसाठी लागणारे मार्गदर्शन मध उत्पादकांना दिले जाणार आहे. यामध्ये मधासाठी लागणारी आर्द्रता, मधाचे तापमान, मधाची साठवणूक, मधाची विविध स्वरूपात लागणारी पँकिग अशी विविध माहिती मार्गदर्शन आणि थेट प्रक्रिया करण्याचा अनुभव मिळणार अाहे. त्यामुळे मध उत्पादकांना चांगल्या दर्जाचा मध उपलब्ध करता येणार आहे. तसेच विक्रीसाठी मदत केली जाणार आहे. 

मधाची तपासणी केली जाणार  प्रक्रिया केलेल्या मधाचा दर्जा ठरविण्यासाठी केंद्रातच तपासणी केली जाणार आहे. त्यासाठी केंद्रात स्वतंत्र प्रयोगशाळा उपलब्ध असून आवश्यक तेवढे मनुष्यबळही कार्यरत आहे. साधारणपणे चार-पाच दिवसांत तपासणी करून अॅगमार्क दर्जाचा मध उपलब्ध करून दिला जाणार आहे. त्यामुळे ग्राहकांना चांगल्या दर्जाचा व प्रतीचा मध मिळणार आहे.   

केंद्रात मधावर प्रक्रिया केल्यामुळे होणारे फायदे 

मधमाशीपालन उत्पाकांनी आणलेल्या मधावर प्रक्रिया करून दिली जाणार आहे. केंद्रात त्यासाठी नोंदणी बंधनकारक करण्यात आली आहे. त्यामुळे मधाचा दर्जा ठरवून ग्राहकांना चांगल्या प्रतीचा मध मिळणार आहे. याशिवाय मधप्रक्रिया करणाऱ्या उत्पादकांना विविध सुविधांचा लाभ या केंद्रात दिला जाणार आहे.  - डाॅ. आर. के सिंग, संचालक, केंद्रीय मधमाशीपालन संशोधन व प्रशिक्षण संस्था, पुणे

संपर्क : ०२० २५६७५८६५