तापमानघटीचा केळीबागांना फटका

जळगाव : किमान तापमानात मागील १० दिवसांपासून सतत घट होत असल्याने निसवणीच्या अवस्थेत असलेल्या नवती केळीबागांमध्ये निसवणीची प्रक्रिया मंदावली आहे. घड आखूड निसवत असून, लहान केळी रोपांवर करप्याचाही प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. रावेर, यावल, चोपडा भागांत कमी तापमानामुळे समस्या (चिलिंग इंज्युरी) अधिक असल्याची माहिती आहे. सुमारे ११ हजार हेक्‍टर क्षेत्र कमी तापमानामुळे उद्‌भवलेल्या समस्यांमुळे बाधित झाले आहे.

केळीला किमान तापमान १२ अंश सेंटिग्रेडपेक्षा कमी असले, तर फटका बसायला सुरवात होते. अर्थातच मागील 10 ते 12 दिवसांपासून किमान तापमान 12 अंश सेंटिग्रेडखालीच आहे. सध्या 9 व 10 अंश सेंटिग्रेड यादरम्यान तापमान आहे. उतिसंवर्धित लहान केळीरोपे कमी तापमानामुळे उद्‌भवलेल्या समस्यांना लवकर बळी पडली आहेत. रोपांची वाढ खुंटली आहे. तसेच पाने पिवळी पडली आहेत. उतिसंवर्धित केळीरोपांखालील (दोन ते तीन महिन्यांच्या बागा) क्षेत्र सुमारे साडेतीन हजार हेक्‍टर आहे. रावेर, यावल व चोपडा भागांत हे क्षेत्र आहे. या भागातील लहान केळीबागा बाधित झाल्या आहेत.

तज्ज्ञांनी दिलेल्या माहितीनुसार, कमी तापमानामुळे झाडांच्या प्रकाश संश्‍लेषणाच्या प्रक्रियेसह मुळांच्या विस्तारावर परिणाम झाला आहे. मुळ्या कमकुवत झाल्याने झाडाला जमिनीतून हवे ते व हवे तेवढे अन्नघटक मिळत नाहीत. तर करप्याला प्रोत्साहन देणारी बुरशी सक्रिय झाली असून, झाडाची पाने पिवळी पडत अाहेत. प्रकाश संश्‍लेषणाची प्रक्रिया मंदावली आहे. निवसणीवरील केळीबागा म्हणजेच नवतीचे क्षेत्र सुमारे 11 हजार हेक्‍टर असून, या बागांमध्ये कमी तापमानामुळे निसवणीची प्रक्रिया थांबल्यासातखी स्थिती आहे. जी झाडे निसवत आहेत, त्यांचे घड आखूड व हलक्‍या दर्जाचे येत आहेत. काही घड पोग्यातच अडकत आहेत.

बागांना ऊब मिळावी म्हणून शेतकरी रात्रीच्या वेळी बागांभोवती शेकोट्या पेटविणे, रात्रीच्या वेळी सिंचन करणे व करपा रोगाच्या अटकावासाठी बुरशीनाशकांच्या फवारण्या घेत आहेत.

सध्या निसवणीवर असलेल्या केळी बागांमध्ये घड पोग्यातच अडकणे, आखूड घड येणे अशा समस्या आहेत. तापमान कमी होत असल्याने हा फटका आणखी वाढेल. - सत्त्वशील पाटील , शेतकरी, कठोरा (जि. जळगाव)

पाच महिन्यांच्या केळीमध्ये करपा अधिक आहे. त्याचे प्रमाण प्रतिझाड तीन पानांवर आहे. झाडांची वाढ हवी तशी नाही. - जितेंद्र पाटील , शेतकरी, नारोद (जि. जळगाव)