नवे संशोधन, नवे वाण ही काळाची गरज...

आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या प्रसारास झालेला विलंब शेतकऱ्यांचेच नव्हे, तर देशाचेही नुकसान करणारा आहे. जैवतंत्रज्ञान आणि पर्यावरण विभागाने आपले धोरण त्वरित बदलून तणनाशक सहनशील वाण शेतकऱ्यांना उपलब्ध करून देण्यासाठी शिघ्रतेने तांत्रिक व कायदेशीर पावले उचलली पाहिजेत. कापूस, मका, सोयाबीन इत्यादी पिकांचे जनुक रुपांतरित, तणनाशक सहनशील (एचटी) वाण अनेक देशांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर लागवडीखाली आहेत. एचटी वाणामधील तणांचे नियंत्रण करण्यासाठी ग्लायफोसेट सारख्या तणनाशकाच्या फवारणीचा खर्च आंतरमशागतीच्या खर्चापेक्षा तेथे बराच कमी येतो.  - डॉ. योगेंद्र नेरकर, माजी कुलगुरु  ------------------------------------------------------------- सुमारे २५ ते ३० वर्षांपूर्वी केंद्र शासनाच्या जैवतंत्रज्ञान विभागाने प्रसृत केलेल्या जैवतंत्रज्ञान धोरणानुसार भारतात तणनाशक सहनशील वाण विकसित करण्याला प्राधान्य दिले नव्हते. ग्रामीण भागातील श्रमशक्तीला काम मिळावे, हा त्यामधील उद्देश होता; आणि रासायनिक तणनियंत्रणापेक्षा आंतरमशागतीचा (निंदणी, कोळपणी) खर्चही तेव्हा कमी होता. सध्या शेतीमध्ये मजुरांची कमतरता भासू लागली आहे, आणि आंतरमशागतीचा खर्चही रासायनिक तणनियंत्रणापेक्षा बराच वाढला आहे. साहजिकच आपल्या देशातील शेतकऱ्यांकडून तणनाशक सहनशील वाण उपलब्ध व्हावेत, अशी मागणी होऊ लागली आहे. वास्तविकता लक्षात घेऊन जैवतंत्रज्ञान आणि पर्यावरण विभागांनी आपले धोरण त्वरित बदलून तणनाशक सहनशील वाण शेतकऱ्यांना उपलब्ध करून देण्यासाठी शीघ्रतेने तांत्रिक व कायदेशीर पावले उचलावीत. राज्यकर्त्यांनीसुद्धा त्या दिशेने राजकीय इच्छाशक्ती दाखवली पाहिजे. आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या प्रसारास झालेला विलंब केवळ शेतकऱ्यांचेच नव्हे तर देशाचंही नुकसान करतो.

बीटी/ नॉन-बीटी, संकरित सरळ वाण, लागवड पद्धती आणि एकात्मिक कीड नियंत्रण 

देशी कापूस वाणांच्या लागवडीत वाढ गरजेची 

 : डॉ. नेरकर - ७७०९५६८८१९, (लेखक महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाचे माजी कुलगुरू आहेत)