वऱ्हाडात कांदा बीजोत्पादन अडचणीत

अकोला ः दरवर्षी वऱ्हाडात कांदा बीजोत्पादनाचे क्षेत्र वाढत असताना या हंगामात मात्र ब्रेक लागण्याची शक्यता निर्माण झाली अाहे. मागील हंगामात उत्पादित केलेले बियाणेच अद्याप अनेक शेतकऱ्यांकडे पडून अाहे. शिवाय कंपन्यांनी करार करताना सांगितलेले दरही न दिल्याने कांदा बीजोत्पादक दुसऱ्या पिकांकडे वळण्याची शक्यता निर्माण झाली अाहे.

रब्बी हंगामात दरवर्षी बुलडाणा, अकोला, वाशीम या तीनही जिल्ह्यांमध्ये कांदा बीजोत्पादन केले जाते. वऱ्हाडातील या जिल्ह्यांमध्ये सुमारे पाच हजार हेक्टरपेक्षा अधिक क्षेत्र राहते. या वर्षी सध्या कांद्याचे दर वाढलेले असून, लागवडीच्या कांद्याच्या दरांना या तेजीचा फटका बसला अाहे.

त्यातच मागील हंगामात उत्पादित केलेले बियाणे काही कंपन्यांनी अवघे १० ते ११ हजार रुपये क्विंटलपासून खरेदीची तयारी दाखवली. विशेष म्हणजे पेरणीच्यावेळी २० ते २५ हजारांदरम्यान करार झाला होता. शिवाय बियाणे खरेदीच्या काळात दर वाढलेले असल्याचे बोनसही दिले जाईल, असे सांगण्यात अाले. परंतु बियाणे तयार झाल्यानंतर बाजारात कांद्याचे दर कोसळले होते. त्यामुळे काही कंपन्यांनी थेट करारच मोडीत काढले होते.

कंपन्यांसाठी काम करणाऱ्या मध्यस्थांनी हात वर केले. काही शेतकऱ्यांकडून बियाणे उचलले मात्र त्यांना बियाण्याची उगवणक्षमता तपासणी केल्यावर दर ठरवू असे सांगितले. काहींनी स्वतःच्या खात्याचे धनादेश व एक ते दीड महिन्यांचा कालावधी घेऊन शेतकऱ्यांचे हिशेब केले.

मागील हंगामात कधी नव्हे इतके वाईट अनुभव कांदा बीजोत्पदकांनी सहन केले. अाजही अनेक शेतकऱ्यांकडे कांदा बियाणे तसेच पडून अाले. लावलेला खर्चसुद्धा त्यांना निघालेला नाही. या सर्व बाबींचा विचार करता कांदा बीजोत्पादनाचे क्षेत्र सुमारे २५ ते ४० टक्क्यांनी कमी होऊ शकते, असे जाणकारांचे म्हणणे अाहे. कंपन्यांकडून अद्याप दर जाहीर नाहीत कमी पावसामुळे भविष्यात पिकाला द्यायला पाणी राहील की नाही याचीही शाश्वती नसल्याने शेतकरी सध्या महागडे बनलेला लागवडीचा कांदा खरेदी करण्यास मागेपुढे पाहत अाहेत. त्यातच कंपन्यांनी अद्यापही त्यांचे दर जाहीर केलेले नाही.

नामांकीत कंपन्या करार करण्यासाठी अद्यापही पुढे अालेल्या नाहीत. या सर्व लक्षात घेता कांदा बिजोत्पादनाला या हंगामात ‘ब्रेक’ लागण्याची शक्यता अाहे. यामुळे कांदा बिजोत्पादनाएेवजी हरभरा व इतर रब्बी पिके घेण्याकडे शेतकऱ्यांचा कल दिसत अाहे.