सोयाबीनने मोडले शेतकऱ्यांचे कंबरडे

अमरावती  ः दिवाळीच्या मोसमात दोन पैसे देणाऱ्या सोयाबीन पिकाने यंदा शेतकऱ्यांची कंबर मोडली आहे. एकीकडे कापणीची मजुरी देऊन शेतकरी गारद झालेला असतानाच दुसरीकडे सोयाबीनला भाव मिळत नसल्याची बिकट स्थिती आहे.

यंदा पावसाळा वेळेत सुरू झाला. शेतकऱ्यांनी वेळेवर म्हणजे पाच जुलैपर्यंत पेरण्या आटोपल्यात. जून, जुलै व ऑगस्टच्या पहिल्या आठवड्यात चांगला पाऊस पडला; परंतु सोयाबीन भरण्यास सुरवात झाली तेव्हा आवश्‍यकता असताना पावसाने प्रदीर्घ दडी मारली. त्यामुळे सोयाबीन पाहिजे त्या प्रमाणात भरले नाही. कुठे कुठे दाणाही बारीक पडला तर कुठे सोयाबीनचे पूर्णतः नुकसान झाले. ज्यांचे सोयाबीन थोडेफार टिकले, त्यांची स्थिती अतिशय बिकट आहे.

जिल्ह्यात दरवर्षी चंद्रपूर जिल्ह्यातील बल्लारशाह, मेळघाट आणि मध्य प्रदेशातून सोयाबीनच्या कापणीला मजूर येतात. यंदा हा मजूर फार कमी प्रमाणात आला आहे. गावातील मजुरांची संख्यादेखील घटली आहे. सोयाबीन काढणीचा दर क्‍विंटलमागे १९० ते २०० रुपयांच्या घरात आहे. त्यातच सोयाबीनचे उत्पादन यंदा घटले. काढणीचा खर्च पाहता शेतकऱ्याला तोटा सोसावा लागणार अशी चिन्हे आहेत.

यंदा नको तेव्हा पाऊस पडल्यामुळे सोयाबीनच्या प्रत्येकाच्या शिवारात गवत, फुलोरा, तरोटा, गाजरगवत यांसारखे तण मोठ्या प्रमाणात वाढले. यावर काही शेतकऱ्यांनी तणनाशक फवारणी केली; मात्र त्याचा फारसा फरक पडला नाही. त्यामुळे सोयाबीन कापणीला जेथे दोन दिवस लागायचे तेथे पाच दिवस लागले. यामुळे खर्चच वाढत चालला असून, सोयाबीनला भाव मिळत नसल्याने शेतकऱ्यांची चिंता वाढली आहे.

जिल्ह्याच्या अनेक भागांत क्‍विंटलमध्ये नाही, तर एकरी अवघ्या काही किलोंमध्ये सोयाबीनची उत्पादकता झाली आहे. त्यातच पिकाची कापणी आणि मळणीवर अधिक खर्च होत असल्याने शेतकऱ्यांचा आर्थिक ताळेबंदच जुळत नसल्याचे चित्र आहे. परिणामी शासनाने याची दखल घेत जिल्ह्यात सर्वदूर दुष्काळ जाहीर करावा, अशी अपेक्षा आहे. - विठ्ठलराव काळे, शेतकरी, चांदई, जि. अमरावती.