लाकडी अवजारे हद्दपार; सुतारांवर उपासमारीची वेळ

रिसोड, जि. वाशीम ः आधुनिकतेचे वारे शेतीतही वाहू लागल्यानंतर शेतीत लाकडी अवजारांचा वापर कालबाह्य ठरला. ट्रॅक्टरवर चालणारी विविध लोखंडी अवजारे बाजारात आली. तसेच बैलांच्या साह्याने वापरता येणारी अवजारेही तयार झाली. यामुळे आता लाकडी अवजारांचा वापर पूर्णतः थांबला आहे. यामुळे ग्रामीण भागात पूर्वी दिसणारे ही कारागिरीसुद्धा लोप पावत चालली. सध्या ग्रामीण भागात लग्न समारंभाचा हंगाम सुरू झाला असून शेतकऱ्यांची शेती मशागतीची कामे तशीच पडून आहेत. बरेचशे शेतकरी ट्रॅक्टरच्या सहाय्याने कपाशी उपटनी, नांगरणी तसेच वखरणी करून शेतातील कामे उरकून घेताना दिसून येत आहेत. पावसाळा अवघ्या काही दिवसांवर येऊन ठेपल्याने त्यातच नातेवाइकांचे लग्न तिथी दाट असल्याने परिसरातील शेतकऱ्यांच्या शेतातील मशागतीच्या कामांसाठी मोठी दमछाक होत आहे. शेतकऱ्यांना एक एकर शेती नागरंटी करण्यासाठी बाराशे ते चौदाशे रुपये खर्च येत आहेत. अलीकडच्या काही वर्षांपासून लाकडी वखर, तिफन, कोळपे, बैलगाडीसह इतर शेतीपयोगी अवजारे कालबाह्य झाली आहे. नवनव्या यंत्रांमुळे पारंपरिक पद्धतीने होणारी शेती मशागतसुद्धा मागे पडत चालली. शेती कामासाठी लागणारी सगळीच लाकडी अवजारे आता दिसत नाहीत. लाकडी अवजारांची वाढती किंमत, मजुरी व दुरुस्तीचा खर्च आवाक्याबाहेर जात आहे. शिवाय या अवजारांकडे दुर्लक्ष झाले तर मातीच्या संर्पकामुळे त्यांना उधळी लागते, त्यामुळे तुलनेने वापरायला सोईच्या असलेल्या लोखंडी अवजारांनी शेतीमध्ये बळकट स्थान मिळवले. पेरणीसाठी लाकडी तिफनही आता नजरेआड झाली आहे. बैलजोड्यांच्या किमती शेतकऱ्यांच्या आवाक्याबाहेर पोचल्याने बैलजोडी खरेदी करण्यापूर्वी शेतकरी अनेकदा विचार करतात. याशिवाय शेतात मजूर मिळत नसल्याने शेतीच्या मशागतीसाठी हल्ली ट्रॅक्टरचा उपयोग मोठ्या प्रमाणावर वाढला आहे.  प्रतिक्रिया पूर्वीच्या बलुतेदार पद्धती वेगाने बंद पडत आहेत. पूर्वी शेतकऱ्यांच्या शेतीपयोगी साहित्याची दुरुस्ती केल्यास मुबलक प्रमाणात अन्नधान्याची रास मिळत होती. परंतु, मागील काही वर्षांमध्ये लाकडी आवजाराची जागा लोखंडी अवजारांनी घेतल्याने सुतारगिरी करणाऱ्यांवर उपासमारीची वेळ आली आहे. कुटुंबांचा उदरनिर्वाह कठीण झाला आहे. - मदन कांबळे, लाकूड कारागीर