नियोजन ऊस लागवडीचे...

ऊसाभोवती शेवरी लागवड
ऊसाभोवती शेवरी लागवड

ऊस पिकासाठी ठिबक सिंचनासाठी आराखडा तयार करीत असताना उसाची लागवड दक्षिण- उत्तर होेईल याचा विचार करावा. याचा ऊस उत्पादन वाढीसाठी फायदा होतो. पूर्व- पश्चिम लागवडीपेक्षा  दक्षिण- उत्तर लागवड केलेल्या उसाचे उत्पादन १२ ते १५ टक्के नेहमी जास्त येते.  दक्षिण- उत्तर लागवडीबाबत संशोधनाचे निष्कर्ष : 

  • याप (१९२०) यांच्या अभ्यासानुसार १०० स्क्वेअर सें.मी. उसाचे पान ताशी २.०८ मिलिग्रॅम ते १०.०१ मिलिग्रॅम कार्बन डाय- ऑक्साईडचे शोषण करते. एका उसाला तीन ते चार महिन्यांनंतर कायमस्वरूपी दोन सरींतील अंतरानुसार १२ ते १६ पाने हिरवी असतात व या पानांचे आकारमान काढले, तर ६००० ते ८००० स्क्वेअर सें.मी. एवढे असते.
  • गुंडिंग, १९४२ यांनी केलेल्या अभ्यासानुसार, एका उसासाठी दररोज ६००० स्क्वे. सें.मी. उसाच्या पानाचे आकारमान असणाऱ्या जातीसाठी (को- ८६०३२, को- ७२१९ इत्यादी) ३०२.४० ग्रॅम कार्बन डाय- ऑक्साईड, तर ८००० स्क्वे. सें.मी.साठी ४०३ ग्रॅम कार्बन डाय- आॅक्साईडची गरज असते. ते घेण्याचे प्रमाण सकाळी ८ ते १० व सायंकाळी २ ते ४ या कालावधीत सर्वांत जास्त असते. कार्बन डाय- ऑक्साईडची घनता जास्त असल्याने तो जमिनीपासून २ ते २.५ फुटांपर्यंतच जास्त असतो. 
  • आपल्याकडे वर्षभरामध्ये एकूण वाहणाऱ्या वाऱ्यापैकी जवळपास ६५ ते ७० टक्के वारा हा पूर्वेकडून पश्चिमेकडे किंवा पश्चिमेकडून पूर्वेकडे वाहत असतो. उरलेला ३० ते ३५ टक्के वारा हा दक्षिण- उत्तर किंवा उत्तर- दक्षिण वाहत असतो. जर आपण उसाची पूर्व- पश्चिम लागवड केली, तर वाऱ्याच्या प्रवाहामुळे जमिनीलगत असणारा कार्बन डाय- ऑक्साईड वायू आपल्या शेतातून जास्त प्रमाणात वाहून जातो. 
  • जर दक्षिण- उत्तर लागवड केली, तर वाऱ्याला अडथळा निर्माण होऊन जमिनीलगत असणारा कार्बन डाय- ऑक्साईड वायू वाहून जाण्याचे प्रमाण कमी होते. परिणामी फडामध्ये कार्बन डाय- ऑक्साईड वायू जास्त प्रमाणात राहून ऊस पिकास शोषून घेण्यासाठी फायदा होतो. 
  • वारा वाहण्याचे प्रमाण सकाळी ८ ते १० व दुपारी ३ ते ५ या वेळेत जास्त असते आणि ऊस पीक कार्बन डाय- ऑक्साईड घेण्याचे प्रमाणही याच कालावधीत जास्त आहे. 
  • सिंग बी. एन. व लाल के. एन. (१९३५) या शास्त्रज्ञांच्या मते पानांमध्ये अन्न तयार करण्याचे प्रमाण वातावरणातील कार्बन डाय- ऑक्साईडचे प्रमाण कमी- जास्त होण्यावर असते. त्याचबरोबर वातावरणामध्ये उसाच्या फडाबाहेर ३२० पीपीएम व उसाच्या फडामध्ये ५०० पीपीएमपासून ते ६०० पीपीएम पर्यंत कार्बन डाय- ऑक्साईडचे प्रमाण राहते. तो पानांनी शोषून घेण्यासाठी दक्षिण- उत्तर लागवड करणे फायद्याचे ठरते.
  • उसाभोवताली शेवरी किंवा उंच गवताची लागवड : साधारणपणे सर्वच ठिकाणी उसाची दक्षिण- उत्तर लागवड करणे शक्य होत नाही, यामध्ये शेताची लांबी- रुंदी, जमिनीचा उतार, सोईस्कर रस्ता, शेती करण्याचे वळण / सवय आदी बाबींचा समावेश होतो. दक्षिण- उत्तर लागवड करणे अशक्य असल्यास, पूर्व- पश्चिम लागवड केल्यास उसाच्या सर्व बाजूंनी वारा थोपविण्यासाठी शेवरी किंवा जनावरांच्या चाऱ्यासाठी लागणारे उंच वाढणारे गवताची लागवड करावी. यामुळे ऊस उत्पादनात घट येणार नाही. पूर्वीच्या काळात आपण ऊस लागवडीनंतर शेवरीचा ताटवा / ओळ लावत होतो. परंतु सध्या बरेचसे शेतकरी शेवरी काढण्यासाठी जादा शेतमजूर लागत असल्यामुळे किंवा आंतरमशागतीसाठी अडचण निर्माण होते म्हणून शेवरी लावत नाहीत. मात्र, शेवरी किंवा चाऱ्यासाठी उंच गवताची लागवड फायद्याची ठरते.

    संपर्क : विजय माळी, ९४०३७७०६४९  (वरिष्ठ कृषी विद्यावेत्ता, जैन इरिगेशन सिस्टीम्स लि., जळगाव)

    Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com