नर्सरी मॅन ऑफ वरुड- जावेद खान 

अमरावती जिल्‍ह्यातील वरुड मोर्शी या प्रसिद्ध संत्रापट्ट्यात जावेदभाई यांचे नाव माहीत नाही अशी व्यक्‍ती सापडणे विरळच. संत्रा म्हटले की जावेदभाई असे समीकरणच जणू ठरून केले आहे. आणि मंडी सुमारे ४० वर्षांपासून जपलेली संत्रा बागा, त्याचे उत्कृष्ट व्यवस्थापन, सोबत रोपवाटिका  अशी त्यांच्या बागेची वैशिष्ट्ये सांगता येतात. सुमारे दीड लाख रोपांची विक्री करताना मोसंबी, कागदी लिंबू यांची शेतीही त्यांनी जपली आहे.    विदर्भातील नागपूरी संत्रा पट्टा म्हटले की वरूडचा भाग अधोरेखित होतो. येथील जावेद खान यांनी संत्रा शेतीत मोठी अोळख कमावली आहे. मिलानपूर (वरुड) येथे सुमारे ५० एकर तर उर्वरित तिवसाघाट, शेंदूरजनाघाट, वाई (बु.) अशा चार शिवारांत त्यांची एकूण १०० एकर शेती आहे.  पैकी सुमारे ६६ एकर क्षेत्र त्यांनी संत्रा पिकाला दिले आहे. जावेद यांनी अनेक वर्षांपासून संत्रा बागेची जोपासना केली आहे. उर्वरित बाग टप्प्याटप्प्याने विकसित केली आहे. खरे तर एकूण क्षेत्रापैकी २५ एकर क्षेत्र डाळिंबासाठी राखून ठेवले होेते. परंतु भागात शेतकऱ्यांना या पिकात आलेल्या समस्या पाहाता त्यांनी हा निर्णय स्थगित केला.  सुरवातीचे प्रयत्न  जावेद सांगतात, की ११ वर्षांचे असताना त्यांच्या वडिलांचे निधन झाले. त्यावेळी त्यांच्या वाट्याला आठ एकर, आईच्या नावावर चार एकर तर लहान भावाच्या नावावर चार एकर शेती आली. त्या वेळी वरुड येथील वामनराव सुपले यांनी कोहळा शेती केली होती. खान कुटुंबाने मग त्यांच्याकडून पीक व्यवस्थापनाचे धडे तसेच बियाणे घेतले. नदीलगतच्या भागात असलेल्या डोहातून पाण्याचा उपसा करण्यासाठी पुढाकार घेतला. त्यासाठी एक किलोमीटर पाइपलाइन केली. त्याकाळात सुमारे ७५ हजार रुपयांचा खर्च आला. बॅंकेचे कर्ज घ्यावे लागले. प्रयत्न सुरूच होते.  प्रयत्नांना मिळाले फळ  त्या वेळी आठ एकर कोबी, चार एकर कोहळ्याचे चांगले उत्पादन व दरही चांगले मिळाले. मग कुटुंबाने वांगी, टोमॅटो, मिरची आदी पिकांची लागवड करून भाजीपाला शेतीत सातत्य ठेवले. प्रत्येक दिवशी एक याप्रमाणे आठवड्यातील सहा बाजारांत मालाची विक्री व्हायची.  शेतीत थोडे स्थैर्य येते आहे असे वाटताच दोन शेतकऱ्यांसोबत २१ एकरांवर करार शेती सुरू केली.  सरी वरंब्यावर भाजीपाला घेणारे या भागातील आम्ही पहिलेच होतो असे जावेद सांगतात. त्या वेळी १३ एकरांवर टोमॅटो होता. या माध्यमातून आर्थिक प्रगती साधत जमीन खरेदी करण्यास सुरवात केली.  संत्रा शेती  अंबाडा (ता. मोर्शी) येथील जीवन कडू हे संत्रा शेतीत त्या वेळी पुढारलेले होते. त्यांच्याकडून जावेद यांनी संत्रा बागेचे धडे घेण्यास सुरवात केली. पहिल्या उत्पादनात चांगले उत्पन्न मिळाल्यानंतर उत्साह वाढीस लागला. हळूहळू या पिकातील अनुभव व कौशल्य वाढू लागले. आत्मविश्वास आल्यानंतर भाजीपाला पिके घेणे थांबवले. सध्या बागेत उत्पादन देणारी सहाहजार झाडे असल्याचे त्यांनी सांगितले. जुन्या बागेत एकरी १५ टनांच्या पुढे उत्पादन मिळते.  रोपवाटिका  जावेद यांनी जेके अॅग्रो या नावाने संत्र्याचा तर जेके नर्सरी या नावाने रोपवाटिका व्यवसाय फुलवला  आहे. दरवर्षी सुमारे एक ते दीड लाख रोपांची विक्री होत असल्याचे त्यांनी सांगितले. जून ते ऑगस्ट हा रोपविक्रीचा मुख्य कालावधी राहतो. रफलेमन रुटस्टॉकचा वापर होत असल्याचे जावेद यांनी सांगितले. रोपांची विक्री २० रुपयांच्या पुढील दराने होते. एका रोपाच्या व्यवस्थापनासाठी सुमारे १२ ते १५ रुपये खर्च होतात. महाराष्ट्रासह मध्यप्रदेश, राजस्थान, मणिपूर, मेघालय, आसाम, अरुणाचल प्रदेश, कर्नाटक अादी विविध राज्यांत रोपांचा पुरवठा होतो.  मोसंबीच्या १० हजार ते ३० हजार रोपांची विक्री ते वर्षभरात करतात.  ठळक बाबी 

संपर्क- जावेद खान- ९३२५१६३८५१