घरगुती प्रक्रियेद्वारे बोरांचे मूल्यवर्धन

बोर हे अत्यंत पोषक, तरिही दुर्लक्षित फळ आहे. त्यावर घरगुती प्रक्रिया करून, जॅम, कॅण्डी, भुकटी, लोणचे असे पदार्थ तयार केल्यास साठवण कालावधी वाढण्यासोबत मूल्यवर्धनही शक्य आहे.

बोर (Ziziphus mauritiana L) हे कोरडवाहू व अर्धकोरडवाहू क्षेत्रातील तुलनेने दुर्लक्षित, तरिही पोषक असे फळपीक आहे. हे फळ ब जीवनसत्त्वाने (थायामीन, रिबोफ्लावीन आणि नियासीन) परिपूर्ण असून, क जीवनसत्त्व आणि बीटा कॅरोटीन भरपूर आहेत. त्यात फॉस्फरस, कॅल्शिअम, लोह ही खनिजेही मुबलक आहेत. या फळाचा साठवण कालावधीही उत्तम असून, त्यापासून निर्मित प्रक्रियायुक्त पदार्थही अधिक टिकतात. अन्य फळांच्या तुलनेमध्ये बेर कॅण्डीसारख्या पदार्थांनाही चांगली मागणी आहे. प्रक्रियेमध्ये स्वच्छतेची संपूर्ण काळजी घ्यावी.

बोरांची प्रतवारी

पॅकिंग

साठवण ताजी फळे सामान्य तापमानाला (२५ ते ३५ अंश सेल्सिअस) ४ ते १५ दिवसांपर्यंत चांगली राहतात.

काढणीपश्चात प्रक्रिया बोरांचा साठवण कालावधी वाढवणे आणि साठवणीतून नुकसान कमी करण्यासाठी

बोर कॅण्डी

बोर कॅण्डीतील पोषक घटकांचे प्रमाण आर्द्रतेचे प्रमाण १०.०८ टक्के , टीएसएस ४८ °B, अस्कॉर्बिक अॅसीड ९५.९७ mg/१००gm, आम्लता ०.२२५ %, एकूण शर्करा २१.६५ % आणि कमी होणारी शर्करा ९.६७ %

बोराचे लोणचे

बोर जॅम पूर्ण पिकलेली रसदार जातींची बोरे घ्यावीत. त्यातील बिया काडून, त्याचे लहान तुकडे करावेत.

वाळलेल्या बोरांवरील प्रक्रिया

बोर साठवणीसाठी पूर्ण पक्व परंतु घट्ट अशी बोरे घेऴून, त्यावर टोच्याने किंवा काटेरी चमम्याचे छिद्रे पाडून घ्यावीत.

बोर भुकटी किंवा बोरकुट

(लेखक सिफेट या संस्थेचे माजी संचालक अाहेत.)