मका पिकावर नवी कीड अमेरिकन लष्करी अळीचा प्रादुर्भाव

अमेरिकन लष्करी अळी (स्पोडोप्टेरा फ्रुगीपर्डा)
अमेरिकन लष्करी अळी (स्पोडोप्टेरा फ्रुगीपर्डा)

अमेरिकन लष्करी अळी (स्पोडोप्टेरा फ्रुगीपर्डा) ही एक अळी असून ती मका या पिकावर प्रामुख्याने आढळून येते. भारतात सर्वप्रथम कर्नाटक राज्यात या किडीचा प्रादुर्भाव दिसून अाला होता. अाता महाराष्ट्रात सोलापूर जिल्ह्यातील माळशिरस तालुक्यामध्ये मका पिकावर या किडीचा प्रादुर्भाव दिसून अाला अाहे. या किडीचे शास्त्रीय नाव स्पोडोप्टेरा फ्रुगीपर्डा हे आहे. पीक नष्ट करण्याची ताकद असल्यामुळं या किडीला फ्रुगीपर्डा हे नाव देण्यात आले आहे. नुकसानीचा प्रकार ही कीड मका पिकाचे पाने खाऊन नुकसान करते. प्रथम अवस्थेतील अळी कोवळ्या पानावर उपजीविका करते. एका बाजूने खरवडून खाल्ल्यामुळे पानांवर पांढरे ठिपके दिसून येतात. दुसऱ्या व तिसऱ्या अवस्थेतील अळ्या पानावर छिद्रे पाडून पानाच्या कडेपासून शिरेकडे  पाने खायला सुरवात करतात. पोंग्यामध्ये असताना जर किडीचा प्रादुर्भाव झाल्यास पान उघडल्यानंतर पानावर एका रांगेत गोल छिद्रे दिसून येतात. ही कीड स्वजातीय भक्षक असल्यामुळे एका मक्याच्या झाडावर एक किंवा जास्तीत जास्त दोन अळ्या आढळून येतात. पूर्ण वाढ झालेल्या अळ्या अधाशीपणे झाडाची पाने खाऊन पानांच्या फक्त शिराच शिल्लक ठेवतात. मका पिकात सुरवातीच्या काळात पोंग्यामध्ये प्रादुर्भाव कमी दिसतो, परंतु नंतरच्या अवस्थेत पूर्ण पोंग्याचे नुकसान होते. मक्याच्या एका झाडावर एक अळी असेल तर उत्पादनात जवळपास ५ ते २० टक्‍क्‍यांपर्यंत घट येऊ शकते. महाराष्ट्रात इतर भागांत ही कीड पसरू शकते? महाराष्ट्रामध्ये मका हे पीक कमी-जास्त प्रमाणात सर्वच भागांत घेतले जाते, त्यामुळे इतर भागांत देखील ही कीड पसरण्याची शक्यता आहे. त्याचसोबत ऊस, कापूस ही पिके देखील या किडीच्या यजमान वनस्पती आहेत त्यामुळे भविष्यात या किडीचा प्रादुर्भाव ऊस, कापूस या पिकावर झाला आणि जर ही कीड स्थिरावली, तर महाराष्ट्रातील या नगदी पिकांच्या उत्पादकांस मोठ्या आपत्तीला सामोरे जावे लागेल. ही कीड इतकी धोकादायक का आहे? या किडीचे पतंग हे ताकदवान असून एका रात्रीत सुमारे १००  किलोमीटरपर्यंतचा प्रवास करू शकतात. त्यासोबत या किडीची प्रजनन क्षमतादेखील खूप जास्त आहे. मादी तिच्या जीवनक्रमात सुमारे एक ते दोन हजार अंडी घालते. नियंत्रणाचे उपाय शिमोगा कृषी विद्यापीठातील कीटक शास्त्रज्ञ  डॉ. सी. एम. कल्लेश्वरा स्वामी आणि डॉ. शरणबसाप्पा यांनी सुचवलेले नियंत्रणाचे उपाय

  • लॅबडा-सायहॅलोथ्रीन (५ ई सी) १ मि.लि. प्रति लिटर पाणी (प्रक्षेत्रावरील चाचण्यांमध्ये या कीटकनाशकाची जैव परिणामकारकता अभ्यासली गेली आहे.)
  • नोमुरिया रिलेयी (जैविक कीटकनाशक) ४ ग्रॅम प्रति लिटर पाणी या प्रमाणे फवारणीदेखील उपयुक्त ठरली आहे.
  • (लेखक सिक्स्थ ग्रेन ग्लोबल या खासगी कंपनीत कार्यरत आहेत.)  

    Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com