अधिक वैरणीचा मुरघास करून किंवा सुकवून साठवून ठेवावा. उपलब्ध चारा व शेतातील पिकांचे अवशेष जसे- वाळलेले गवत, गव्हाचे काड, भाताचा पेंढा, तूर व हरभऱ्याचा भुसा, सोयाबीन कुटार, वाळलेली वैरण इत्यादींची योग्य रीतीने साठवणूक करावी. उपलब्ध चाऱ्याची पचनीयता व पौष्टिकता वाढवण्यासाठी त्यावर विविध प्रक्रिया कराव्यात. दुष्काळी परिस्थितीत चाऱ्याची उपलब्धता कमी होते, तसेच उपलब्ध चाऱ्याची पौष्टिकतासुद्धा कमी होते व चाऱ्याच्या किमती भरमसाट वाढतात, त्यामुळे पशुधन सांभाळणे आर्थिकदृष्ट्या परवडत नाही. पशुधनाच्या उत्पादकतेवर दूरगामी परिणाम होत असतात, अशा परिस्थितीत चाऱ्याचा व पशुखाद्याचा खर्च आटोक्यात ठेवणे जेवढे गरजेचे आहे, तेवढेच त्याची पौष्टिकता वाढविणेसुद्धा अत्यंत गरजेचे असते. सुक्या चाऱ्याची निर्मिती व साठवणूक
सध्याच्या दुष्काळी परिस्थितीत उपलब्ध असलेल्या सर्वच प्रकारच्या सुक्या व निकृष्ट चाऱ्यावर, जसे की गव्हाचे काड/गौंडा, सोयाबीन कुटार, तूर- हरभरा भुसा, वळलेली वैरण/ कडबी, काही प्रसंगी उसाचे चिपाड यांच्यावर खालील प्रक्रिया केल्यास दुष्काळातही पशुधन केवळ जगाविण्यापलीकडे त्याची उत्पादकता टिकून किफायतशीर दुग्धव्यवसाय केला जाऊ शकतो. १) सुक्या तसेच निकृष्ट चाऱ्याचे खाण्याचे प्रमाण वाढविण्यासाठी प्रक्रिया
२) पिकांचे निकृष्ट अवशेष सकस करण्यासाठी युरिया प्रक्रिया शेतातील पिकांचे अवशेष हे सर्रास जनावरांना खाऊ घातले जातात किंवा जाळून टाकले जातात. त्यात प्रथिनांचे प्रमाण कमी असते आणि न पचणाऱ्या तंतुमय पदार्थांचे प्रमाण अधिक असते. असा चारा पौष्टिक नसतो व पचनासही अवघड असतो; परंतु अशा निकृष्ट चाऱ्यावर साठवताना युरिया व गुळाची प्रक्रिया केल्यास चाऱ्याचा सकसपणा व पचनीयता वाढविता येते. दुष्काळी परिस्थितीशी झगडण्यासाठी तो चारा एक उपयुक्त साधनसामग्री म्हणून वापरता येतो. प्रक्रियेसाठी आवश्यक घटक व त्यांचे प्रमाण
प्रक्रियेची कृती
संपर्क ः डॉ. सचिन रहाणे, ७०३८५३५१८१ (पशुधन विकास अधिकारी तथा सदस्य, चारा साक्षरता अभियान, समन्वय समिती, पशुसंवर्धन विभाग, महाराष्ट्र शासन)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.