खते देण्यासाठी ब्रिकेटस टोकण यंत्र

सध्या विदर्भातील भात उत्पादक पट्ट्यामध्ये भाताची लागवड व सुरवातीची खते देण्याची कामे सुरू आहेत. त्याचप्रमाणे कोकणासह उर्वरित राज्यामध्ये लागवडीनंतर एक महिना उलटत आला आहे. या भागामध्ये खताचा दुसरा हप्ता देण्याची वेळ आहे. भाताला खते देण्यासाठी ब्रिकेट्स टोकण यंत्राचा वापर उपयुक्त ठरू शकतो.   भात पिकासाठी मुख्य अन्नद्रव्ये नत्र, स्फुरद आणि पालाश यांची गरज असते. भात हे एकमेव पीक अमोनिकल स्वरूपात नत्राचे शोषण करते. सध्या खते फेकून देण्याची पद्धत राबवली जाते. त्यामुळे खते जमिनीच्या वरील थरामध्ये पडतात. भातात असलेल्या पाण्यासोबत ती वाहून जातात. पिकास उपलब्ध होत नाहीत. त्यासाठी स्फुरदयुक्त युरीया ब्रिकेट्स स्वरूपातील खतांचा वापर करणे आवश्यक आहे. सुधारित डीएपी- युरिया ब्रिकेटिंग मशिनच्या साह्याने युरिया ६० टक्के आणि डीएपी ४० टक्के या मिश्रणावर दाब देऊन त्याच्या गोळ्या बनवण्यात येतात. प्रत्येक गोळीचे वजन २.७ ग्रॅम असते. हेक्टरी १७० किलो नत्र आणि २९ किलो स्फुरद आवश्यक असते. ब्रिकेट्स टोकण यंत्र वापरण्याची पद्धत कमरेभोवती प्लॅस्टिक पिशवी बांधून, त्यात एक किलोपर्यंत ब्रिकेट्स घ्याव्यात. रोप लागवडीनंतर दुसऱ्या दिवशी प्रत्येक चार रोपांच्या मध्ये एक खत गोळी ५ ते ६ सेंमी खोल रोवावी. त्यासाठी पॅडल बारची हालचाल वर खाली सहजरीत्या होत असल्याची खात्री करावी. कोरड्या हाताने पिशवीतून एका वेळी एक ब्रिकेट घेऊन ती टोकणयंत्राद्वारे चौकोनात रोवावी. फायदे

संपर्क : डॉ. एस. जी. पवार, ७०२८९७८१३५ (कृषी विज्ञान केंद्र, हिवरा, गोंदिया)