स्वयंपाकात गरम मसाल्याचा वापर होत असतो. फक्त स्वयंपाकाला चव, वास येण्यासाठीच मसाले उपयुक्त नसतात, तर मसाले औषधीही असतात. काळी मिरी अाणि वेलचीचेही असेच औषधी उपयोग आहेत.
1. मिरे काळ्या मिरीतील पिपरीन नावाच्या घटकामुळे मिरची चव वेगळीच लागते. लाल मिरचीच्या तुलनेत काळी मिरी कमी दाहक आणि अधिक गुणकारी आहे. म्हणूनच मसाल्यामध्ये लाल मिरचीऐवजी काळ्या मिरीचा उपयोग केला जातो.
मिरीमुळे जेवणाचा स्वाद वाढतो. काळ्या मिरीत लोह, पोटॅशिअम, मॅग्नेशिअम, मँगनीज, झिंक, क्रोमियम, ‘ए’ जीवनसत्त्व आणि ‘सी’ जीवनसत्त्व याबरोबरच इतरही अनेक पोषक द्रव्ये असतात. कर्करोग, सर्दी-खोकला या अजारांमध्ये अाणि वजन घटविण्यासाठी काळी मिरी उपयुक्त अाहे.
अपचन आणि जुलाब
अपचन, जुलाब, तसेच बद्धकोष्ठता यावरचा उपाय म्हणूनही काळ्या मिरीचे सेवन करता येते. त्यामुळे पचनशक्ती वाढते. काळ्या मिरीमुळे तोंडाला चव येते आणि पोटाला भुकेविषयीचा संकेत मिळून हायड्रोक्लोरिक अ‍ॅसिडची निर्मिती होते.
पोटात तयार होणाऱ्या या अ‍ॅसिडमुळे पचनक्रिया योग्य राहते. तसेच जेवण पचवण्यासाठीसुद्धा हे अ‍ॅसिड मदत करते. काळ्या मिरीच्या सेवनाने पोट फुगणे, अपचन, जुलाब, बद्धकोष्ठता आणि पित्तप्रकोप हेदेखील सहजपणे दूर होते.
वजन घटवणे
काळी मिरी नियमितपणे सेवन केल्यास वजनावर नियंत्रण ठेवता येते. त्यातील फायटोन्यूट्रियंट्समुळे चरबीचा बाह्य थर मोडण्यास मदत होते, त्यामुळे शरीरात अतिरिक्त चरबी जमा होत नाही. या प्रक्रियेत शरीराला अधिक घाम येतो, तसेच मूत्रप्रवृत्ती अधिक होते आणि शरीरातील विषारी घटक बाहेर फेकले जाऊन वजन कमी होते.
पोटातील वायू
काळ्या मिरीत वातहर गुण असतात, त्यामुळे काळ्या मिरीचे सेवन केल्याने पोटात वायू साठून राहू शकत नाही, तो सहजपणे सुटा होतो. पोटात वायू होण्याची समस्या प्रभावीपणे दूर होते. त्याशिवाय पोट फुगले असल्यास किंवा पोट दुखत असल्यास काळ्या मिरीचे सेवन केल्याने आराम मिळतो.
सर्दी आणि खोकला
सर्दी, कफ आणि नाक चोंदणे या त्रासात काळ्या मिरीने आराम मिळतो. खोकला कमी होण्यास मदत होते. सर्दीमुळे नाक वाहत असल्यास काळ्या मिरीचे सेवन केल्याने आराम पडतो. कफ, छातीतील कफ यावरही मिरीचा फायदा होतो.
भूक वाढवते
काळी मिरी पचन सुलभ करते. भूक लागत नसल्याची तक्रार असेल, तर मिरीचा वापर करावा त्यामुळे शरीर चांगले राहते. जेवणाचे गुणधर्मही वाढतात.
2. वेलची
संपर्क ः कीर्ती देशमुख, ८२७५४१२०६३ (विषय विशेषज्ञ (गृहविज्ञान)कृषी विज्ञान केंद्र, अकोला)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.