कोंबडी खाद्यामध्ये सोयाबीन पेंडीला पर्याय

सध्याच्या काळामध्ये कोंबडी खाद्याची किंमत वाढत आहे. कुक्कुटपालनातील ७० ते ७५ टक्के खर्च खाद्यावर अवलंबून असतो. कोंबडी खाद्य तयार करण्याकरिता मका व सोयाबीन पेंड हे दोन घटक प्रामुख्याने ऊर्जा व प्रथिनांचे स्रोत म्हणून वापरले जातात.
Feed the hens adequately.
Feed the hens adequately.

सध्याच्या काळामध्ये कोंबडी खाद्याची किंमत वाढत आहे. कुक्कुटपालनातील  ७० ते ७५ टक्के खर्च खाद्यावर अवलंबून असतो. कोंबडी खाद्य तयार करण्याकरिता मका व सोयाबीन पेंड हे दोन घटक प्रामुख्याने ऊर्जा व प्रथिनांचे स्रोत म्हणून वापरले जातात. काही दिवसांपूर्वी सोयाबीन पेंडीचा दर ९५ ते १०५ रुपये प्रति किलोवर पोहोचला होता. भारतात दर वर्षी कोंबडी खाद्य बनवण्यासाठी ५० लाख टन सोयाबीन पेंडीची गरज असते. हे बनवण्याकरिता साधारणपणे ९५ ते १०० लाख टन तेलबियांची गरज असते. मागील काही दिवसांत वाढत्या सोयाबीन पेंडीच्या किमतीमुळे खाद्याची किंमत वाढली आहे. हा खर्च कमी करण्यासाठी सोयाबीन पेंडीला पर्यायी व्यवस्था करणे आवश्यक आहे. ब्रॉयलर कोंबड्यांना प्री-स्टार्टर, स्टार्टर आणि फिनिशर तसेच लेयर कोंबड्यांना चीक फीड, ग्रोवर फीड व लेयर फीड हे खाद्य देण्यात येते. हे बनविण्यासाठी साधारण ३० ते ४० टक्के सोयाबीन पेंडीची गरज भासते. सोयाबीनमध्ये ४४ ते ४६ टक्के प्रथिने असतात, जे कोंबड्याचा खाद्य बनवण्यासाठी उत्तम आहेत, पण सध्या सोयाबीन पेंडीची किंमत आवाक्याबाहेर जात असल्याने पर्यायी प्रथिनयुक्त पदार्थाची निवड करणे गरजेचे आहे. खाद्य घटकांची समावेश पातळी  

  • प्रथिनयुक्त खाद्यघटकातील पोषक घटक हे त्यामधील तेल काढण्याच्या प्रक्रियेवर अवलंबून असतात. 
  •  सोयाबीन पेंडीला पर्यायी खाद्यघटकांची निवड करून त्या खाद्य घटकाची समावेश पातळी खाद्यामध्ये किती असावी हे खाद्य प्रकारावर (मांसल कोंबडी खाद्य व अंडी देणाऱ्या कोंबड्याचे खाद्य) अवलंबून असते.
  • प्रत्येक प्रथिनयुक्त खाद्यघटकाचा दर (बाजारभाव) हा त्यामध्ये असलेल्या प्रथिनांच्या प्रमाणावर ठरलेला असतो. खाद्य घटकाचे दर हे एकूण उत्पादन व बाजारपेठेत असलेली उपलब्धता यानुसार बदलत राहतात. 
  • सोयाबीन पेंडी शिवाय इतर पर्यायी प्रथिनयुक्त खाद्यघटकांची निवड करताना या पदार्थांमध्ये काही पोषण विरोधी घटक पाहावयास मिळतात. त्या पोषण विरोधी घटकांची समावेशन पातळी किती हे ओळखणे गरजेचे आहे. या पोषण विरोधी घटकांमुळे १०० टक्के सोयाबीनला काढू शकत नाही. 
  • त्या व्यतिरिक्त आपण काही प्रमाणात सोयाबीनचा उपयोग कमी करून त्याचा पर्यायी घटक वापरात आणून  खाद्याची किंमत कमी करू शकतो.
  • प्रथिनयुक्त घटक वापताना महत्त्वाचे मुद्दे 

  • प्रथिनयुक्त घटकाची पोषक विश्‍लेषण करावी. खाद्यघटकाची पचनक्षमता किती हे पाहावे. प्रथिनेयुक्त घटकांमध्ये कोणते व किती प्रमाणात पोषण विरोधी घटक आहेत ते तपासावेत.  
  • प्रथिनयुक्त घटकांची समावेशन पातळी,  
  • तंतुमय पदार्थ प्रमाण, काही हानिकारक घटक आहेत का ते तपासावे.
  • खाद्यघटकांमध्ये असलेल्या पोषण विरोधी घटकांचा विचार करून विविध प्रकारच्या विकराचा वापर करावा.
  • हानिकारक घटक आणि पोषण विरोधी घटक कमी करण्याकरिता कोणत्या प्रकारच्या प्रक्रियेमुळे ते कमी करता येतील याची काळजी घ्यावी.
  • सोयाबीन पेंडीला पर्यायी प्रथिनयुक्त घटकांची निवड करून कोंबडी खाद्यात वापर करावा. त्यामुळे खाद्यावर होणारा जास्त खर्च कमी करता येईल.
  • - डॉ. के. के. खोसे,  ९४२२६४६५२९  (सहायक प्राध्यापक, कुक्कुटपालन शास्त्र, पशुवैद्यक व पशुविज्ञान महाविद्यालय, परभणी)

    Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

    ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

    Related Stories

    No stories found.
    Agrowon
    agrowon.esakal.com