जवस एक सुपरफूड

अलीकडच्या काळात जवस एक सुपरफूड म्हणून उदयास येत आहे. जवसामध्ये अधिक प्रमाणात ओमेगा-३, स्निग्ध आम्ल, तंतुमय पदार्थ असतात. हे आरोग्यास अधिक फायदेशीर आहेत. हृदयासंबंधित आजार, रक्तामध्ये कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण, मधुमेह, कॅन्सर, अस्थिरोग आणि मज्जासंस्थेवरील आजारावर उत्तमरीत्या काम करते.

आरोग्यदायी फायदे   वजन कमी करण्यास मदत  जवसाच्या बियांमध्ये तंतुमय पदार्थ आहेत, जे वजन कमी करण्यास मदत करतात. एक उत्कृष्ट पोषक तत्त्व आहे. आहारातील उपयोगी पोषक तत्त्वे पुरवते  जवसामध्ये आहाराच्या दृष्टीने अनेक महत्त्वाचे पोषक तत्त्वे आहेत. ते ओमेगा-३ स्निग्धाम्ले, जीवनसत्त्व अ, ड, इ आणि कॅल्शिअम फॉस्फरस, पोटॅशिअम, मॅग्नेशिअमचा एक चांगला स्रोत आहे.  रक्तातील कॉलेस्टरॉल कमी करण्यास मदत  रक्तातील कॉलेस्टरॉल कमी करण्यास मदत जवस बियांमधील तंतुमय पदार्थ रक्तात उपस्थित खराब कोलेस्टेरोलला बांधतात आणि शरीरातून ते काढण्यास साह्य करतात. वजन आटोक्यात ठेवतात. हृदयाचे आरोग्य सुधारण्यास मदत  जवस बियांमध्ये ओमेगा ३ स्निग्धाम्ले विशेषकरून अल्फा लिनोलेनिक आम्ल हे चांगल्या प्रमाणात आहे. जवस बिया तुमच्या हृदयासाठी एक योग्य आहार आहे. त्याने रक्तवाहिन्यामध्ये गाठी बनण्याचा धोका कमी होतो. अस्थिरोगावर उपयुक्त  जवसामध्ये प्रथिनांचे व कॅल्शिअम आणि फॉस्फरसचे प्रमाण मुबलक आहे. त्यामुळे हाडे मजबूत होतात व हाडांचे दुखणे कमी होते. यकृत निरोगी ठेवण्यास मदत  जवसामध्ये असलेल्या अॅन्टिऑक्सिडन्ट्समुळे यकृताचे डीटॉक्स करण्यात मदत होते. अॅन्टिऑक्सिडन्ट्‍स यकृतातील विषारी व अपायकारक पदार्थ काढण्यास मदत करतात. पचन क्रिया चांगली होण्यास मदत  आहारात जवसाचा वापर करावा. ज्यामुळे भूक चांगली लागते. पचनक्रिया चांगली होते. जवसातील तंतुमय पदार्थ पचनक्रिया सुधारण्यास मदत करतात. यामुळे बधकोष्ठतेवरही फायदा होतो. त्वचेवर उपयोगी  जवसामध्ये असणाऱ्या अॅन्टिऑक्सिडन्ट्‍स गुणांमुळे त्वचेसाठी फायदेशीर ठरते. त्वचेमध्ये कोलेजनचे प्रमाण वाढते आणि नव्या पेशी तयार होतात. त्वचा निरोगी राहते. महिलांच्या समस्या दूर करण्यात मदत  जवसामुळे महिलांचे हार्मोन बॅलन्स नियंत्रित राहते. यामध्ये असणारे फायटोइस्ट्रोजेन हे मासिक पाळीसंबंधी समस्यांवर उपायकारक आहेत. त्यामुळे मासिक पाळीच्या वेदना कमी होण्यास मदत होते. जवसापासून विविध पदार्थ  जवसाची चटणी  साहित्य  एक वाटी जवस (१०० ते १५० ग्रॅम), तीळ ५० ग्रॅम, चवीनुसार तिखट, मीठ. कृती  जवसाच्या बिया व तीळ मंद आचेवर २ ते ३ मिनिटे भाजून घ्यावेत. त्यामध्ये चटणी, लसूण, जिरे टाकून मिक्सरमधून बारीक करून घ्यावे. तयार चटणी चविष्ट लागते. जवसाचे लाडू  साहित्य  जवस, तीळ प्रत्येकी एक वाटी, अर्धा वाटी डिंक पावडर, बदाम ५० ग्रॅम, एक वाटी साजूक तूप, गूळ २०० ग्रॅम. कृती  प्रथम जवसाच्‍या बिया भाजून घ्याव्यात. मिक्सरमधून काढून त्यामध्ये वरील साहित्य मिसळून घ्यावे. त्याचे मऊसर गोळे तयार करून लाडू करावेत. तयार लाडू हिवाळ्यामध्ये चांगले असतात. जवसाची वडी  साहित्य  जवस ३० ग्रॅम, तीळ ७० ग्रॅम, गूळ १०० ग्रॅम. कृती  जवस चांगले भाजून घ्यावेत. भाजलेल्या जवस, तीळ आणि गुळासोबत चांगले एकत्रित करून घ्यावेत. त्याचे मिश्रण एकत्रित करून जवस वडी बनवावी. प्रति १०० ग्रॅम जवसमधील पोषकतत्त्वे  पोषकतत्त्वे................... प्रमाण कर्बोदके ...................... २९ ग्रॅम प्रथिने ........................... २० ग्रॅम स्निग्धांश ....................... ४१ ग्रॅम ओमेगा-३ आम्ल ............. २३ ग्रॅम तंतुमय पदार्थ ................ २८ ग्रॅम कॅल्शिअम .................... २३६ मिलिग्रॅम फॉस्फरस ..................... ६२२ मिलिग्रॅम पोटॅशिअम .................... ८३१ मिलिग्रॅम मॅग्नेशिअम ..................... ४३१ मिलिग्रॅम फोलिक आम्ल ................ ११२ मिलिग्रॅम - डॉ. राजेश क्षीरसागर ९८३४९०५५८० (अन्नतंत्र महाविद्यालय, वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी)