पौष्टिक आहारासाठी क्विनोआ

क्विनोआ हा धान्याचा एक प्रकार असून एखाद्या डाळीप्रमाणे दिसतो. इतर धान्यांच्या क्विनोआ तुलनेत क्विनोआ हे अधिक पौष्टिक आणि रुचकर असते. क्विनोआमध्ये कर्बोदके, प्रथिने, स्निग्ध पदार्थ, जीवनसत्त्वे ब आणि क, कॅल्शिअम, मॅग्नेशिअम, फॉस्फरस व पोटॅशिअम असे पोषक घटक मुबलक प्रमाणात असतात. क्विनोआ हे कोलेस्टेरॉल आणि रक्तातील साखरेच्या पातळीचे नियंत्रण करू शकते, त्यामुळे मधुमेह आणि हृदयविकाराचा धोका कमी होतो. भारतामध्ये कर्नाटक, आंध्र प्रदेश आणि उत्तराखंड राज्यात याची लागवड मोठ्या प्रमाणात होते. पौष्टिक घटक आणि उत्तम चवीमुळे अल्पावधीतच क्विनोआची मागणी वाढत आहे. क्विनोआचे प्रकार  क्विनोआचे रंगावरून काळे, पांढरे आणि लाल असे तीन प्रकार पडतात. पांढरा क्विनोआ  या क्विनोआचे जगभरात मोठ्या प्रमाणात उत्पादन घेतले जाते. पांढरा क्विनोआ बाजारात सहज उपलब्ध होतो. इतर रंगांच्या क्विनोआच्या तुलनेत पांढरा क्विनोआ कमी वेळेत शिजतो. लाल क्विनोआ 

काळा क्विनोआ 

आरोग्यदायी फायदे 

क्विनोआचे मूल्यवर्धन  मिलिंग किंवा दळणे  तांदळाप्रमाणे क्विनोआचे बाह्य आवरण काढून ते पॉलिश केले जाते. त्यानंतर दळण यंत्रातून दळून घेतले जाते. असे पॉलिश केलेले अख्खे किंवा पिठाच्या स्वरूपात क्विनोआ बाजारात उपलब्ध असते. भाजणे किंवा शिजवणे 

प्रक्रियायुक्त पदार्थ  खाकरा साहित्य क्विनोआ पीठ १५० ग्रॅम, ओट्स पीठ ५० ग्रॅम, गहू पीठ ५० ग्रॅम, लसूण पेस्ट, तीळ, मीठ, तेल इत्यादी. कृती सर्वप्रथम क्विनोआ, ओट्स, गहू यांचे पीठ एकत्र करून घ्यावेत. त्यानंतर या पिठांमध्ये अर्धा चमचा मीठ आणि पाणी टाकून कणीक बनवून घ्यावी. तयार कणकेचे एकसमान गोळे बनवून पातळ पोळ्या लाटाव्यात. मंद आचेवर तवा ठेवून त्यावर पोळ्या दोन्ही बाजूंनी अर्ध्या कच्च्या स्वरूपात भाजून घ्याव्यात. अशाप्रकारे सर्व पोळ्या भाजून घ्याव्यात. भाजताना पोळ्या फुगणार नाहीत याची काळजी घ्यावी. पोळ्या पापडासारखा कुरकूर आवाज येईपर्यंत भाजून घ्याव्या. तयार खाकरा पौष्टिक असून चवीला उत्तम लागतो. -  ज्ञानेश्‍वर शिंदे, ७५८८१७९५८० (आचार्य पदवीचे विद्यार्थी, अन्न विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभाग, सॅम हिगिनबॉटम कृषी तंत्रज्ञान आणि विज्ञान विद्यापीठ, प्रयागराज,उत्तर प्रदेश)