शाश्वत गिनी पालनासाठी नवे तंत्रज्ञान

स्थानिक पातळीवर गिनी, तितारी आणि चित्रा या नावाने ओळखल्या जाणाऱ्या पक्ष्यांना इंग्रजीमध्ये गिनेवा फाऊल असे म्हणतात. हे पक्षी कोंबडीपालनाला पर्यायी आणि तुलनेने कमी खर्चामध्ये वाढवणे शक्य आहे. स्थानिक वातावरणामध्ये परसबागेमध्येही सहजतेने वाढवणे शक्य असलेल्या या पक्ष्यांचे पालन हे मांस आणि अंड्यासाठी केले जाते. उत्तर प्रदेशातील इज्जतनगर येथील केंद्रीय पक्षी संशोधन संस्थेतील संशोधकांनी तितारी (इंग्रजी नाव गिनेवा फाऊल) या पक्ष्यांच्या पालनातील मर्यादा दूर करण्यात यश मिळवले आहे. त्यांनी विकसित केलेल्या अधिक प्रकाश कालावधी आणि अधिक पोषक संतुलित आहार पद्धती यांच्या एकत्रित तंत्रामुळे ९० ते ११० हंगामी अंडी उत्पादनाच्या तुलनेत १८० ते २०० अंडी उत्पादन घेणे शक्य झाले आहे. हा स्थानिक पक्षी कमी खाद्य खर्चामुळे परसबागेमध्ये पाळणे आर्थिकदृष्ट्या अधिक फायदेशीर ठरणार आहे. स्थानिक पातळीवर गिनी, तितारी आणि चित्रा या नावाने ओळखल्या जाणाऱ्या पक्ष्यांना इंग्रजीमध्ये गिनेवा फाऊल असे म्हणतात. हे पक्षी कोंबडीपालनाला पर्यायी आणि तुलनेने कमी खर्चामध्ये वाढवणे शक्य आहे. स्थानिक वातावरणामध्ये परसबागेमध्येही सहजतेने वाढवणे शक्य असलेल्या या पक्ष्यांचे पालन हे मांस आणि अंड्यासाठी केले जाते. या पक्ष्याचे मांस हे जीवनसत्त्वाने परिपूर्ण असून, कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण कमी असते. चव आणि पोषकता यामुळे आरोग्यासाठी जागरूक ग्राहकांकडून मोठी मागणी असते. या पक्ष्यांचे पालन पर्यावणपूरक असून, शेतीतील कीड नियंत्रणासाठीही उपयुक्त ठरते. यापासून हंगामी अंडी उत्पादन मिळते. वर्षातील मार्च ते सप्टेंबर या काळामध्ये सरासरी ९० ते ११० अंडी मिळतात. व्यावसायिक गिनेवा फाऊल उत्पादनामध्ये हंगामी अंडी उत्पादन व पुनरुत्पादन ही काही अंशी मर्यादा ठरू शकते. बरैली, उत्तर प्रदेश येथील भारतीय कृषी संशोधन परिषदेच्या केंद्रीय पक्षी संशोधन संस्था, इज्जतनगर यांनी या पक्ष्यांची हंगामी पुनरुत्पादन साखळी तोडण्याच्या दृष्टीने संशोधन केले आहे. त्यांनी त्यासाठी २०१६ ते २०२१ या काळात थंडीच्या महिन्यांमध्ये ( नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी) गिनेवा फाऊल या पक्ष्याच्या पर्ल या जातीवर चार प्रायोगिक चाचण्या केल्या. त्यासाठी त्यांनी प्रथम अंड्यावर येण्याचा काळ कमी करणे, अंडी घालण्याचा कालावधी वाढवणे आणि एकूणच अंडी उत्पादनाचा दर्जा सुधारणे या तीन उद्देशाने काम सुरू केले. असे झाले प्रयोग

निष्कर्ष  चार वेळा केलेल्या प्रयोगामध्ये वेगवेगळा प्रकाश काळ आणि आहार घटक ठेवून अधिक कार्यक्षम पद्धती शोधण्यात आली. त्यातील

वरील पद्धतीने पक्ष्यांचे पालन केल्यास हंगामी पुनरुत्पादन साखळी तोडून अधिक अंडी उत्पादन मिळवणे शक्य होते. परिणामी अधिक पिल्ले मिळवता आल्याने पक्षीपालन अधिक फायदेशीर होते. शेतकऱ्याच्या शेतावरही आले यश