मूग पिकावरील लिफ क्रिन्कल विषाणूजन्य रोगाचे व्यवस्थापन

लिफ क्रिन्कल या विषाणूजन्य रोगाचा प्रसार मुख्यत: रोगग्रस्त बियाण्याद्वारे होतो. शेतात प्रादुर्भाव झाल्यानंतर त्या भागात या रोगाचा दुय्यम प्रसार हा रस शोषक किडी उदा. मावा, पांढरी माशी व फुलकिडे यामुळे होतो. दुय्यम प्रसार रोखण्यासाठी पांढरी माशीच्या नियंत्रणाकडे लक्ष द्यावे. अकोला, अकोट व तेल्हारा तालुक्यातील वेळेवर झालेल्या मूग लागवडीमध्ये सुमारे दहा दिवसापूर्वी केलेल्या पाहणीमध्ये लिफ क्रिन्कल या विषाणूजन्य रोगाचा मोठ्या प्रमाणात प्रादुर्भाव झाला होता. दरम्यानच्या काळात झालेल्या जोरदार पावसाने या विषाणूचे वाहक रसशोषक किडींचे प्रमाण थोडे कमी झाले असले तरी प्रादुर्भाव पुन्हा वेगाने वाढू शकतो. उशिरा लागवड झालेले मूग पीक हे सध्या २५ ते ३० दिवसाचे झालेले आहे. या पिकामध्ये रसशोषक किडी व विषाणूजन्य रोगाचा धोका आहे. अकोला, अकोट व तेल्हारा तालुक्यामधील भागात गेल्या वर्षीही लिफ क्रिन्कल या विषाणूजन्य रोगाचा प्रादुर्भाव झाला होता. त्यातच अवतीभवती रोगाचा प्रादुर्भाव असल्यास जागरूक राहून निर्णय घ्यावेत.  लक्षणे 

रोगाचा प्रसार  मुख्यत: रोगग्रस्त बियाण्याद्वारे होतो. शेतात प्रादुर्भाव झाल्यानंतर त्या भागात या रोगाचा दुय्यम प्रसार हा रस शोषक किडी उदा. मावा, पांढरी माशी व फुलकिडे यामुळे होतो. दुय्यम प्रसार रोखण्यासाठी पांढरी माशीच्या नियंत्रणाकडे लक्ष द्यावे. नुकत्या पाहणी केलेल्या शेतांमध्ये रस शोषक किडी आढळल्या नाही. मात्र लिफ क्रिन्कल विषाणूजन्य रोगाच्या प्रादुर्भावास सुरुवात झाली आहे.   उपाययोजना 

- डॉ. डी. बी. उंदिरवाडे,  ः ९८५०८१९९९२  (विभाग प्रमुख, कीटकशास्त्र  विभाग, डॉ. पंजाबराव देशमुख  कृषी विद्यापीठ, अकोला.)