कुक्कुटपालनातून ग्रामीण अर्थकारण उंचावण्यासाठी रणनीती

ग्रामीण भागातील कुक्कुटपालन व्यवसायाचा विकास होण्याकरिता उत्तम विक्री व्यवस्था आणि वाहतुकीच्या सुविधा असलेली बाजारपेठ असणे आवश्‍यक आहे. योग्य विपणन व्यवस्थांची उभारणी केल्यास ग्रामीण भागातील कुक्कुटपालन व्यवसाय यशस्वी होण्यास मदत होईल. ग्रामीण भागामध्ये उत्पादित होणाऱ्या  कोंबडीच्या अंडी आणि मांसाची विक्री गावामध्येच केली जाते. किंवा स्वतःच्या कुटुंबासाठी त्यांचा वापर केला जातो. खेड्यांमधील कुक्कुटपालन करणारे शेतकरी संघटित नसल्यामुळे अंडी आणि मांसाच्या विक्रीसाठी त्यांना अडचणींचा सामना करावा लागतो. सध्या खेड्यातील अंडी आणि मांस उत्पादन हे स्थानिक दुकानदार खरेदी करतात. काही ठिकाणी शहरी भागातील व्यापारी खेड्यातील स्थानिक विक्रेत्यांचा वापर अंडी आणि कोंबड्या खरेदी करण्यासाठी करतात. आणि पुढे त्यांची चढ्या दराने शहरामध्ये विक्री करतात. याचा ग्रामीण भागातील कुक्कुट उत्पादकांना फायदा होत नाही.  ग्रामीण भागातील कुक्कुटपालन व्यवसायाचा विकास होण्याकरिता चांगली विक्री व्यवस्था आणि वाहतुकीच्या सुविधा असलेली बाजारपेठ असणे आवश्‍यक आहे. ग्रामीण ग्राहक शहरी भागांच्या तुलनेत कमी एकसंध आहेत. तसेच शहरी बाजारपेठेच्या तुलनेत ग्रामीण बाजारपेठांची प्रगती तुलनेने कमी झालेली दिसते. यासाठी खेड्यांचा भौगोलिक विस्तार आणि वाहतुकीच्या अपुऱ्या सुविधा कारणीभूत आहेत. योग्य विपणन व्यवस्थांची उभारणी केल्यास ग्रामीण भागातील कुक्कुटपालन व्यवसाय यशस्वी होण्यास मदत होईल. विपणनातील अडचणी  शहरी आणि निम-शहरी भागांमध्ये उत्पादनांच्या विक्रीसाठी जाहिरात, वितरण, विक्री व्यवस्था यांवर भर दिला जातो. ग्रामीण भागांमध्ये या सुविधांची पूर्तता करण्यासाठी विविध अडचणी येतात. 

नियमित विपणनासाठीची रणनीती 

- डॉ. एम. आर. वडे,  ८६००६ २६४०० (सहायक प्राध्यापक, कुक्कुट संशोधन केंद्र, कुक्कुटपालन शास्त्र विभाग, स्नातकोत्तर पशुवैद्यक व पशुविज्ञान संस्था, अकोला)