कमाल आणि किमान तापमानातील बदलाद्वारे विद्युत ऊर्जा मिळवणारे उपकरण मॅसेच्युसेटस इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी येथील संशोधकांनी विकसित केले आहे. या यउपकरणाद्वारे शेतासह विविध ठिकाणी लावण्यात येणाऱ्या लहान सेन्सरच्या ऊर्जेची गरज भागवणे शक्य होणार असल्याचा दावा संशोधकांनी केला आहे. हे संशोधन जर्नल नेचर कम्युनिकेशन्समध्ये प्रकाशित केले आहे.
शेतीसह विविध कामांसाठी सेन्सरचा वापर वाढत आहे. मात्र, या सेन्सरला ऊर्जा पुरवण्यासाठी आवश्यक विद्युत ऊर्जा सध्या प्रामुख्याने बॅटरीद्वारे पुरवली जाते. या बॅटरीची टिकण्याची क्षमता कमी असल्यास त्याचा परिणाम एकूण उपकरणाच्या कार्यक्षमतेवर होऊ शकतो. हे टाळण्यासाठी मॅसेच्युसेटस इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (एमआयटी) येथील संशोधक विद्यार्थी अॅन्टोन कॉट्रील यांनी प्रो. कार्बोन पी. डब्ज यांच्या मार्गदर्शनाखाली नावीन्यपूर्ण तंत्रज्ञान विकसित केले आहे. त्यात उपकरणाच्या एका बाजूचे तापमान दुसऱ्या बाजूपेक्षा अधिक असते, अशा वेळी त्यातील फरकाचा फायदा घेत थर्मोइलेक्ट्रिक उपकरणाद्वारे विद्युत ऊर्जा तयार केली जाते. या तंत्रज्ञानाला थर्मल रेझोनेटर असे म्हणतात. यात दिवस- रात्रीतील तापमानामध्ये पडणाऱ्या फरकांचाही फायदा घेतला जातो. अशी आहे रचना अत्यंत अल्प तापमान ऊर्जेचे ग्रहण करण्यासाठी खास धातू मिळवण्यात आला. त्यामध्ये मेटल फोम (कॉपर किंवा निकेलपासून बनवलेले) वर ग्राफीनचा एक थर देण्यात आला आहे. फोमवर ऑक्टाडेकेन नावाचे मेण लावण्यात आले आहे. ते तापमानातील बदलानुसार घनरूप किंवा द्रवरूप होते. दिवस आणि रात्रीच्या तापमानामध्ये १० अंशांइतका बदल झाल्यास त्यातून ३५० मिलिव्होल्ट क्षमतेची आणि १.३ मिलिवॉट ऊर्जा तयार होते. इतकी ऊर्जा सेन्सरसाठी पुरेशी होते.
असे होतील फायदे
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.